Czym jest rachunek przepływów pieniężnych Cash Flow?

Rachunek przepływów pieniężnych dostarcza informacji, umożliwiających dokonanie oceny majątku netto spółdzielni i jej struktury finansowej, daje podstawy do oszacowania możliwości oddziaływania przez spółdzielnię na wielkość i rozkład w czasie jej przepływów, a także jest podstawą do ustalenia kwot, terminów i stopnia pewności przyszłych przepływów pieniężnych.

Celem sporządzenia tego rachunku jest uzyskanie podstawy do oceny zdolności pozyskiwania środków pieniężnych z różnych rodzajów działalności, rozłożenia ich w czasie, jak również stopnia pewności oraz oceny potrzeb płatniczych.

Dla właściwego określenia wartości przepływów pieniężnych wyodrębnia się na podstawie art. 48b, ust. 3 ustawy o rachunkowości odpowiednio trzy rodzaje działalności: operacyjną, inwestycyjną i finansową.

Działalność operacyjna
Przez działalność operacyjną rozumie się podstawowy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje działalności, nie zaliczone do działalności inwestycyjnej lub finansowej.

Przykładem przepływów w działalności operacyjnej mogą być:  
- wpływy ze sprzedaży produktów, towarów i usług
- wpływy z odpłatnego użyczania prawa własności, z opłat, prowizji i innych przychodów
- zapłaty dostawcom za otrzymane towary, materiały, energię i wykonane usługi,
- zapłaty pracownikom za prace
- zapłaty należnych podatków, ceł, ubezpieczeń społecznych

Działalność inwestycyjna
Przez działalność inwestycyjną (lokacyjną) rozumie się nabywanie lub zbywanie składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych oraz wszystkie z nimi związane pieniężne koszty i korzyści.

Przykładem przepływów w działalności inwestycyjnej mogą być:
- wypłaty na nabycie wartości niematerialnych i prawnych, rzeczowego majątku trwałego oraz finansowych składników majątku
- sprzedaż wartości niematerialnych i prawnych, rzeczowego majątku trwałego, a także finansowych składników majątku
- wypłaty i wpłaty z tytułu otrzymanych i należnych innych dywidend
     
Działalność finansowa
Przez działalność finansową rozumie się pozyskiwanie lub utratę źródeł finansowania [zmiany w rozmiarach i relacjach kapitału (funduszu) własnego i obcego w jednostce] oraz wszystkie z nimi związane pieniężne koszty i korzyści.

Przykładem przepływów w działalności finansowej mogą być:  
- zaciągnięcie lub spłata kredytów bankowych i pożyczek
- płatności dywidend i innych wypłat na rzecz właścicieli
- płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego

Grupowanie przepływów według działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej pozwala w przejrzysty sposób scharakteryzować relacje i strukturę wewnątrz poszczególnych rodzajów działalności oraz między nimi, a także umożliwia ocenę ich powiązań z wynikiem finansowym netto.

Rachunek z przepływów pieniężnych obrazuje strumienie gotówkowe poprzez wskazanie źródeł pochodzenia zasobów gotówkowych (wpływy) oraz ich wykorzystania (wydatki). Różnica pomiędzy wpływami a wydatkami stanowi zmianę stanu gotówki, która poprzez dodanie jej do gotówki początkowej daje gotówkę na koniec okresu. Powyższe można przedstawić w postaci następującego schematu:

Środki pieniężne netto – nadwyżka finansowa netto – powszechnie określa się mianem cash flow. Pojęcie to jest różnie definiowane zarówno w literaturze jak i w praktyce. W wąskim ujęciu określa ono sumę zysku netto i amortyzacji rzeczowych składników majątku trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych. Szersze ujęcie prezentuje cash flow jako sumę wyniku finansowego i kosztów niepieniężnych (amortyzacji, rezerw), pomniejszoną o przychody niepieniężne (nie będące wpływami). Natomiast rozwinięta definicja dokładnie przedstawia cash flow jako realizowaną w danym okresie nadwyżkę wpływów nad wydatkami.

Obok zysku netto i amortyzacji, źródłami dopływu środków są:
- zwiększenie kapitałów własnych, w wyniku podwyższenia kapitału zakładowego itd.
- zwiększenie stanu wszelkich zobowiązań, to jest z tytułu kredytów bankowych, pożyczek, zobowiązań wobec dostawców, pracowników, instytucji publicznoprawnych itd., a także wzrost rezerw, funduszy specjalnych, rozliczeń międzyokresowych biernych oraz przychodów przyszłych okresów
- zmniejszenia stanu aktywów, wynikające głównie ze sprzedaży zapasów, środków trwałych, papierów wartościowych itd.
- zatrzymanie dywidendy

Zgromadzone środki mogą być wykorzystane do:
- zwiększenia majątku trwałego przedsiębiorstwa, tj. podniesienia nakładów kapitałowych w fazie przygotowania inwestycji, oddania do użytkowania nowych obiektów środków trwałych, wniesienia udziałów do innych jednostek gospodarczych, udzielenia pożyczek długoterminowych lub wykupu papierów wartościowych na rynku kapitałowym
- zwiększenia majątku obrotowego
- zmniejszenia kapitału obcego, zobowiązań, funduszów, rezerw oraz rozliczeń międzyokresowych biernych i przychodów przyszłych okresów
- wypłaty dywidend

Porównanie tychże wpływów i wydatków pozwala na ustalenie dodatniej lub ujemnej nadwyżki środków pieniężnych. Dodatnia nadwyżka finansowa netto sprzyja umacnianiu równowagi finansowej, z kolei ujemna wskazuje na groźbę destabilizacji finansowej.

Rachunek przepływów pieniężnych sporządza się na podstawie danych zawartych w bilansie, rachunku zysków i strat oraz na podstawie wybranych informacji z ksiąg rachunkowych. Informacje te dotyczą jednak takich operacji gotówkowych, których nie da się ustalić na podstawie tychże sprawozdań, toteż należy po nie sięgać do ewidencji księgowej.

Przepływy środków pieniężnych można ująć za pomocą dwóch metod: pośredniej i bezpośredniej. Punktem wyjścia w pierwszej metodzie jest zysk netto lub strata netto, a więc ostateczny wynik rachunku zysków i strat, który jest stopniowo korygowany w celu ustalenia kwot nadwyżek finansowych netto. Zaś w metodzie bezpośredniej zestawia się oddzielnie źródła środków pieniężnych i oddzielnie wykorzystanie środków pieniężnych (każdorazowo w podziale na poszczególne rodzaje działalności), a nadwyżkę pieniężną netto określa się w końcowej części sprawozdania jako różnicę między sumą źródeł gotówki i sumą wykorzystania gotówki.

W warunkach obowiązujących w gospodarce rynkowej wszystkie decyzje dotyczące zarówno bieżącego funkcjonowania jak i rozwoju spółdzielni podejmowane są przez zarząd. Dotyczy to wszystkich decyzji bez względu na ich rangę, strategiczny i taktyczny zakres podmiotowy.

Przy podejmowaniu każdej z nich oprócz celów doraźnych decydenci powinni mieć na uwadze zarówno zysk jak i korzyści członków spółdzielni. Jednak warunkiem przetrwania i rozwoju przedsiębiorstw działających w warunkach zbliżonych do wolnorynkowych jest właśnie osiągnięcie zysku na poziomie podobnym do ich rynkowych konkurentów o innych statusach własnościowych lub prawnych. Powstająca nadwyżka finansowa (bilansowa) wskazuje na źródła dopływu środków finansowych w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej.  

Zasady rozliczenia wyniku finansowego
W ramach badania sprawozdania finansowego (stanowiącego zamknięcie roczne), wynik finansowy netto, ustalony pod koniec roku obrotowego, podlega w następnym roku zweryfikowaniu przez biegłego rewidenta. Zweryfikowanie wyniku finansowego powoduje w dalszej kolejności jego rozliczenie. Rozliczenie wyniku polega na określeniu kierunków wykorzystania zysku lub sposobu pokrycia straty.

Wedle art. 53, ust. 3 ustawy o rachunkowości, podział lub pokrycie wyniku finansowego może nastąpić dopiero po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego przez organ zatwierdzający, poprzedzonego wyrażeniem przez biegłego rewidenta opinii o tym sprawozdaniu bez zastrzeżeń lub z zastrzeżeniami. Podział lub pokrycie wyniku finansowego netto, dokonany bez spełnienia tego warunku, jest nieważny z mocy prawa.

Prawidłowy zysk spółdzielni, po pomniejszeniu o podatek dochodowy oraz po uwzględnieniu innych obowiązkowych obciążeń, stanowi nadwyżkę bilansową spółdzielni.

Zgodnie z przepisami art. 76 i 77 ustawy Prawo spółdzielcze, zasady podziału nadwyżki bilansowej określa statut. Nie mniej jednak jej podział następuje na podstawie uchwały walnego zgromadzenia. Co najmniej 5% nadwyżki przeznacza się na zwiększenie funduszu zasobowego, jeśli fundusz ten nie osiąga wysokości wniesionych udziałów obowiązkowych. Część nadwyżki bilansowej, która pozostanie po dokonaniu odpisu na fundusz zasobowy, przeznacza się na cele określone w uchwale walnego zgromadzenia.

W przypadku, gdy zadeklarowane przez członka udziały nie zostały w pełni wniesione, wówczas kwoty przypadające członkowi z tytułu podziału nadwyżki bilansowej zalicza się na poczet jego niepełnych udziałów. Jeżeli natomiast podział nadwyżki finansowej między członków spółdzielni ma nastąpić w formie oprocentowania udziałów, w podziale tym uwzględnia się także byłych członków, bądź ich spadkobierców, którym przysługują roszczenia o wypłatę udziałów.

Jeśli działalność spółdzielni w ciągu roku obrachunkowego zamiast nadwyżki (zysków) przynosi straty, zachodzi konieczność ich pokrycia. Tę kwestię regulują przepisy art. 90 Prawa spółdzielczego. Straty bilansowe spółdzielni pokrywa się z funduszu zasobowego, a w sytuacji, gdy fundusz ten nie wystarcza, również z funduszu udziałowego i innych funduszów własnych spółdzielni, według kolejności ustalonej przez statut.

Z reguły straty bilansowe powinny być pokryte w tym samym roku, w którym zostały wykazane w bilansie. Jednakże zasada ta nie dotyczy strat pierwszego roku obrachunkowego po założeniu spółdzielni, kiedy to straty mogą być pokryte w roku następnym.

W sytuacji, gdyby fundusze własne nie wystarczyły na pokrycie strat, walne zgromadzenie może podjąć uchwałę, zobowiązującą członków spółdzielni do wcześniejszego wpłacenia udziałów niż to przewiduje statut.

Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Rachunkowość finansowa » Czym jest rachunek przepływów pieniężnych Cash Flow?

Zaloguj się, aby zagłosować