Czym zajmuje się Narodowy Bank Polski?

Działalność NBP:
- Jest bankiem centralnym Rzeczpospolitej Polskiej.
- Jego zadania są określone w Konstytucji RP, ustawie o NBP i ustawie Prawo bankowe.
- Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen. Zgodnie z opracowaną przez RPP Strategią polityki pieniężnej po 2003 roku, celem NBP ustabilizowanie inflacji na poziomie 2,5% z dopuszczalnym poziomem wahań +/- 1 pkt procentowy.

Do głównych obszarów działalności NBP należą:
- polityka pieniężna
- działalność emisyjna
- nadzór bankowy
- działania na rzecz systemu płatniczego
- zarządzanie rezerwami dewizowymi
- działalność edukacyjna i informacyjna
- obsługa Skarbu Państwa

Organami NBP są:
- Prezes NBP
- Rada Polityki Pieniężnej
- Zarząd NBP

Prezes NBP:
- Jest powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, na 6-letnią kadencję
- Jest on przewodniczącym Rady Polityki Pieniężnej, Zarządu NBP oraz Komisji Nadzoru Bankowego
- Reprezentuje interesy Rzeczypospolitej Polskiej w międzynarodowych instytucjach bankowych i finansowych
- Może uczestniczyć w posiedzeniach Sejmu i Rady Ministrów
- Ta sama osoba może być prezesem NBP nie więcej niż dwukrotnie
- Prezes NBP w swej działalności jest apolityczny

Rada Polityki Pieniężnej:
- W skład RPP wchodzą: Prezes jako Przewodniczący i 9 członków, powoływanych po trzech przez Prezydenta, Sejm i Senat
- Zadaniem RPP jest coroczne ustalanie założeń i realizacja polityki pieniężnej państwa
- Rada ustala wysokość podstawowych stóp procentowych
- Określa zasady operacji otwartego rynku oraz ustala zasady i tryb naliczania i utrzymywania rezerwy obowiązkowej
- Zatwierdza plan finansowy banku centralnego oraz sprawozdanie z działalności NBP

Zarząd NBP:
- Kieruje działalnością NBP
- W jego skład wchodzi Prezes oraz 6-8 członków, w tym 2 wiceprezesów. Członków powołuje i odwołuje Prezydent na wniosek Prezesa NBP
- Jego podstawowym zadaniem jest realizacja uchwał Rady Polityki Pieniężnej, uchwalanie i realizowanie planu działalności NBP oraz wykonywanie zatwierdzonego przez Radę planu finansowego, a także realizacja zadań z zakresu polityki kursowej i systemu płatniczego

Funkcje NBP:
W rozwiniętej gospodarce rynkowej Bank Centralny odgrywa zasadniczą rolę. Pełni on trzy podstawowe funkcje, jako:
- Bank emisyjny
- Bank banków
- Centralny bank państwa

Bank emisyjny:
- NBP ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce
- Określa wielkość ich emisji oraz moment wprowadzenia do obiegu, za którego płynność odpowiada
- Ponadto, organizuje obieg pieniądza

Bank banków:
- NBP pełni w stosunku do banków funkcje regulacyjne, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa depozytów zgromadzonych w bankach oraz stabilności sektora bankowego.
- Organizuje system rozliczeń pieniężnych, prowadzi bieżące rozrachunki międzybankowe i aktywnie uczestniczy w międzybankowym rynku pieniężnym.
- Jest odpowiedzialny za stabilność i bezpieczeństwo całego systemu bankowego. W ramach tej funkcji NBP odgrywa klasyczną rolę pożyczkodawcy ostatniej instancji.
- Sprawuje kontrolę nad działalnością banków, a w szczególności nad przestrzeganiem przepisów prawa bankowego.
- Nadzoruje systemy płatności w Polsce.
- Prowadzi obsługę bankową budżetu państwa, prowadzi rachunki bankowe rządu i centralnych instytucji państwowych, państwowych funduszy celowych i państwowych jednostek budżetowych oraz realizuje ich zlecenia płatnicze.

Nadzór bankowy:
- Głównym celem nadzoru bankowego jest zapewnienie bezpieczeństwa depozytów zgromadzonych w bankach oraz stabilności sektora bankowego.
- Nadzór nad działalnością banków sprawuje Komisja Nadzoru Bankowego oraz jej organ wykonawczy – Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego.

Działalność edukacyjna i informacyjna:
- Elementem misji NBP jako instytucji, która wspiera rozwój gospodarczy Polski, jest podejmowanie działań służących upowszechnieniu edukacji ekonomicznej, zrozumieniu zasad funkcjonowania gospodarki rynkowej i promocji przedsiębiorczości.
- Program Edukacji Ekonomicznej NBP został stworzony, by wspierać i promować rozmaite inicjatywy z zakresu edukacji ekonomicznej, realizowane m.in. przez szkoły, uniwersytety, biblioteki, organizacje pozarządowe, media i instytucje szkoleniowe.
- Głównymi adresatami są ludzie młodzi - uczniowie szkół ponadpodstawowych oraz studenci, a także ci, którzy z racji wykonywanego zawodu sami przekazują wiedzę: nauczyciele, dziennikarze i pracownicy organizacji pozarządowych.

NBPortal:
- Portal Edukacji Ekonomicznej - www.nbportal.pl
- Celem jest przekazywanie i pogłębianie wiedzy o ekonomii i gospodarce, a także wspieranie innych działań edukacyjnych NBP.
- Można w nim znaleźć informacje na temat aktualnych wydarzeń z życia gospodarczego kraju, analizy makroekonomiczne i opinie ekspertów, multimedialne kursy e-learningowe itp.

Banki centralne a polityka pieniężna:
- Bank centralny jest odpowiedzialny za realizację polityki pieniężnej.
- Podstawowym celem polityki pieniężnej jest utrzymanie stabilnego poziomu cen.
- Stabilność cen jest niezbędna dla długofalowego wzrostu gospodarczego.

Instrumenty polityki pieniężnej Banku Centralnego:
- Rezerwy obowiązkowe
- Operacje refinansowe
- Operacje otwartego rynku

Rezerwy obowiązkowe:
- Bank centralny nakazuje bankom komercyjnym utrzymywanie tak zwanej rezerwy obowiązkowej. Są to pieniądze, które bank komercyjny musi utrzymywać na rachunku banku centralnego – wysokość rezerwy zależy od ilości środków, jakimi dysponuje dany bank.
- Rezerwa obowiązkowa ma na celu stabilizację systemu bankowego, jej głównym zadaniem jest łagodzenie skutków ewentualnych wahań płynności w sektorze.
- Za pomocą zmiany wysokości rezerwy obowiązkowej bank centralny może oddziaływać na rynek finansowy. Podniesienie stopy wymaganych rezerw oznacza ściągnięcie z rynku dodatkowych pieniędzy.

Operacje refinansowe:
- Bank centralny w celu uzupełnienia zasobów pieniężnych innych banków dokonuje tzw. operacji refinansowych. Przybierają one formę kredytu refinansowego.
- Kredyt refinansowy związany jest z udzielaniem bankom operacyjnym kredytów. Korzystając z tych kredytów banki operacyjne mogą upłynniać swoje aktywa, lub rozwijać działalność kredytową pomimo braku wystarczających środków własnych na jej pokrycie.

W bankach centralnych poszczególnych państw stosuje się różne sposoby udzielania kredytów refinansowych. Zalicza się do nich:
- kredyt lombardowy - udzielany przez bank centralny na bardzo krótki termin (kilkudniowy) pod zastaw posiadanych przez bank komercyjny papierów wartościowych. Banki wykorzystują kredyt lombardowy dla ratowania swojej bieżącej płynności, tzn. gdy odczuwają chwilowy brak gotówki w kasach bądź na rachunku w banku centralnym.
- kredyt redyskontowy - związany jest z obrotem wekslowym w gospodarce. Banki komercyjne mają możliwość dyskontowania weksli, czyli ich zakupu od podmiotów rynkowych za kwotę nominalną ( kwota, za którą został wystawiony weksel) pomniejszoną o tzw. stopę dyskontową, ustaloną przez bank komercyjny w relacji do stopy redyskontowej banku centralnego.

Operacje otwartego rynku:
- Operacje otwartego rynku to transakcje dokonywane z inicjatywy banku centralnego z bankami komercyjnymi. Obejmują one warunkową i bezwarunkową sprzedaż lub kupno papierów wartościowych lub dewiz, a także emisje własnych papierów dłużnych banku centralnego.
- Operacje otwartego rynku równoważą popyt i podaż środków utrzymywanych przez banki komercyjne w banku centralnym. Dzięki temu bank centralny wpływa na poziom krótkoterminowych stóp procentowych na rynku międzybankowym.

Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Bankowość » Czym zajmuje się Narodowy Bank Polski?

Zaloguj się, aby zagłosować