Defensywna i ofensywna strategia działania firmy

Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje strategii:
• Strategii defensywna (relatywna, zachowawcza, asekuracyjna, biurokratyczna)
• Strategia ofensywna (ekspansywna, innowacyjna, antycypacyjna).

W ramach strategii defensywnej wyróżnia się strategie izolacji i hierarchizacji, a w ramach strategii ofensywnej - strategie pionierskie i naśladowcze (wyrównawcze i recepcyjne).

Strategia defensywna jest nastawiona na minimalizację niepowodzeń i zachowanie uprzednich zdobyczy, ograniczenie do minimum wszelkich zmian, preferowanie tradycji, a więc tego, co stare, sprawdzone i uznane, unikanie ryzyka i błędów, skupianie się na działaniach rutynowych obwarowanych nadmiernie rozbudowanym systemem kontroli. Jest ona charakterystyczna dla instytucji, systemów, czy ruchów społecznych, które przeżyły swój czas i starają się jedynie przedłużyć własny epilog.

Strategia defensywna tworzy w przedsiębiorstwie klimat biurokratyczny, eksponujący rzeczy, nie ludzi, premiujący konformizm i lojalność, posłuszeństwo i cierpliwość, rezygnację z własnych celów życiowych i aspiracji. W takim klimacie panuje kult przeciętności, nie ma w nim miejsca na pomysłowość i inicjatywę. Powstają liczne bariery dla zmian - swoista antyinnowacyjność. W odniesieniu do przedsiębiorstwa oznacza to pogrążenie się w konserwatyzmie i zastoju, orientację na trwanie, a nie na rozwój, zanik zdolności do samodzielnego działania i rozwoju.

W odniesieniu zaś do pracowników taka strategia działania oznacza poważne zaburzenia patologiczne w pełnieniu ich ról pracowniczych takich jak: unikanie wysiłku, ryzyka i kontroli, zanik aspiracji i ambicji zawodowych oraz dynamizmu innowacyjnego, zanik przedsiębiorczości, poczucie braku sukcesów i niemożności zmiany, chęć ucieczki z trudnej sytuacji. Strategia ta może przyjmować dwie podstawowe formy: izolacji i hierarchizacji.

Strategia izolacji służy do zmniejszenia liczby i natężenia wpływu zakłóceń z otoczenia na funkcjonowanie firmy, dążącej do samowystarczalności ekonomicznej i traktującej kontakty z otoczeniem na zasadzie zakłóceń, nie zaś wspomagań.

Strategia hierarchizacji poprzez hierarchię i wielopoziomową budowę organizacji redukuje własną różnorodność i dokonuje pewnej segmentacji otoczenia, gdyż każdy z jej podsystemów oddziałuje na swoje segmenty otoczenia, absorbując płynące z ich strony zakłócenia. Tylko niewielka część zakłóceń przenosi się na całość działania firmy.
           
Strategia ofensywna jest z kolei nastawiona na działania przedsiębiorcze wymagające wyobraźni i pomysłowości, elastyczności i odwagi, na podejmowanie niekiedy nawet ryzykownej gry w celu pomnożenia korzyści. Zdaniem Ansoffa można wyróżnić cztery podstawowe formy tej strategii:
• opanowanie rynków - przenikanie na nowe rynki i rozszerzanie udziału na rynkach dotychczasowych przez wypieranie konkurencji dotychczasowymi wyrobami przedsiębiorstwa,
• rozwijanie rynku - ofensywna strategia polegająca na rozbudzaniu szerszych potrzeb nadających się do zaspokajania dotychczasowymi wyrobami przedsiębiorstwa,
• rozwój nowych wyrobów - strategia agresywna polegająca na projektowaniu i oferowaniu rynkom nowych wyrobów zaspokajających stare bądź zupełnie nowe potrzeby odbiorców,
• strategia dywersyfikacji - najbardziej intensywna strategia agresywna obejmująca zarówno innowacje produktowe i technologiczne, jak też opanowanie nowych rynków, stosowanie nowych form reklamy usług na rzecz klientów.

Strategia ofensywna broni więc przedsiębiorstwo przed stagnacją, bankructwem, a wymusza jej rozwój i postęp, gdyż podmioty ją stosujące muszą ciągle poszukiwać coraz lepszych rozwiązań, poznawać doskonalsze warunki działania, uczyć się reguł postępowania w warunkach niepewności i ryzyka oraz określać szanse i prawdopodobieństwo osiągania sukcesów.

Strategia ofensywna tworzy w przedsiębiorstwie klimat innowacyjny, w którym ceniona jest przede wszystkim wiedza ludzka, pomysłowość, inicjatywa, skłonność do podejmowania działań i ponoszenia za nie odpowiedzialności. W takim klimacie powstają korzystne warunki dla rozwoju kreatywności pracowników i przyjmowania przez nich zmian, gdyż ceni się w nim i nagradza działalność twórczą i podejmowanie ryzyka, tworzy się kultura przedsiębiorstwa odpowiadająca osobom przedsiębiorczym oraz systemy motywacyjne zachęcające do zgłaszania nowych pomysłów i idei.

Strategia ofensywna dzieli się na strategię pionierską inicjującą postępowe działania w swej dziedzinie i wyprzedzające pozostałych w zastosowaniu oryginalnych innowacji i strategie naśladowczą dążącą do utrzymania się tuż za przedsiębiorstwami pionierskimi przez jak najszybsze przejmowanie ich przykładów i wzorów, bądź tylko wprowadzanie już sprawdzonych rozwiązań.

W strategii pionierskiej istnieje możliwość wcześniejszego wejścia na rynek i uzyskania dzięki temu długofalowych korzyści, jakimi są: opanowanie rynku przy relatywnie wysokich cenach, wcześniejsze kontakty z odbiorcami i zdobycie ich dobrej opinii oraz ustalenie standardów przemysłowych. Strategia ta wiąże się także ze sporym ryzykiem, na które składają się: wysokie koszty przygotowania nowości i duże nakłady czasu na badania i doświadczenia, wysokie koszty otwarcia rynku, niekorzystna opinia w przypadku wprowadzenia na rynek niedojrzałej innowacji.

W strategii naśladowczej istnieje możliwość partycypowania w doświadczeniach pionierów w zakresie imitacji bądź modyfikacji technologii i wejścia na rynek z identycznymi bądź zmodyfikowanymi wyrobami i ulepszonymi procesami produkcji. W strategii tej przedsiębiorca robi to, co robił przed nim pionier, ale to co robi, jest twórcze, gdyż stosując tę strategię lepiej rozumie on istotę innowacji niż ci, którzy ją opracowali i wprowadzili w życie.

Strategia naśladowcza wiąże się także z poważnym ryzykiem, chyba nawet większym niż w przypadku strategii pionierskiej, a to z powodu takich przyczyn jak: spóźnione wejście na rynek, trudności przełamania barier rynkowych, duże preferencje odbiorców dla wyrobów pioniera.

Wybór odpowiedniej strategii
O tym, jakimi kryteriami należy się posłużyć przy wyborze strategii zdecydować musi tzw. filozofia przedsiębiorstwa, obejmująca wspólną lub uzgodnioną hierarchię wartości uznawaną przez kierownictwo najwyższego szczebla ze szczególnie ważną dla rozwoju i osiągnięć przedsiębiorstwa. Decyzję o tym, jaką strategię należy uznać za najlepszą, należy oprzeć na wielu kryteriach i opcjach uwzględniających priorytety oraz interesy pracowników. Przede wszystkim trzeba dokonać strategicznego oszacowania kilku wariantów strategii. Następnie należy zidentyfikować i rozważyć realne oraz potencjalne możliwości realizacji wybranej strategii.

Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Zarządzanie strategiczne » Defensywna i ofensywna strategia działania firmy

Zaloguj się, aby zagłosować