Funkcja stabilizacyjna finansów publicznych

Funkcja stabilizacyjna finansów publicznych polega na oddziaływaniu za pomocą instrumentów polityki finansowej i monetarnej na globalny popyt w gospodarce w celu najlepszego wykorzystania możliwości gospodarczych poprzez wysoki poziom zatrudnienia, wysoki poziom oszczędzania, gwarantującego wysokie tempo wzrostu gospodarczego, jak również stabilizacji siły nabywczej pieniądza przez panowanie nad inflacją.

Trudności i negatywne skutki funkcji alokacyjnej i redystrybucyjnej finansów publicznych może być częściowo złagodzone przez wykorzystanie finansów publicznych do stabilizowania gospodarki rynkowej.

Władze publiczne powinny umiejętnie posługiwać się instrumentami alokacji zasobów i redystrybucji dochodów do łagodzenia wahań cyklu koniunkturalnego.
Aktywność gospodarcza społeczeństwa wznosi się i opada. Mechanizm rynkowy nie jest w stanie samoczynnie zapewnić satysfakcjonującej stopy wzrostu gospodarczego, wysokiej stopy zatrudnienia, niskiej stopy inflacji, równowagi w bilansie płatniczym kraju itd.

Rozpiętość w wahaniach cyklu koniunkturalnego nie jest obojętna dla funkcjonowania gospodarki a więc ani dla społeczeństwa, ani dla władz publicznych.

W praktyce konieczne jest pragmatyczne (nie doktrynalne) podejście do instrumentów oddziaływania państwa na gospodarkę. To pragmatyczne podejście oznacza konieczność i możliwość wykorzystania funkcji stabilizacyjnej gospodarki zarówno instrumentów fiskalnych i monetarnych. Posługiwanie się instrumentami fiskalnymi jest zawsze konieczne, tak w odniesieniu do alokacji zasobów, jak i w odniesieniu do redystrybucji dochodów.

W gospodarce rynkowej podstawowe znaczenie odgrywa popyt indywidualny i łączny (zagregowany) => przy nierównomiernym przebiegu procesów gospodarczych zależy od efektywnego popytu pieniężnego na dobra i usługi.

Zadaniem instrumentów polityki fiskalnej jest łagodzenie wahań cyklu koniunkturalnego czyli hamowanie ekspansji gospodarki w okresie słabnięcia procesów gospodarczych. Stabilizacyjne oddziaływania finansów publicznych mogą być różne. Jednym ze stosowanych instrumentów stabilizacji są podatki, które umożliwiają sfinansowanie procesów alokacji dóbr publicznych i społecznych - są narzędziem redystrybucji dochodów. Ta funkcja podatków może być również stosowana do stabilizowania cyklu. Stabilizacyjne działanie podatków (zwłaszcza dochodowego) polega na tym, że w okresie nadmiernego wzrostu gospodarczego (wskutek wzrostu dochodów) progresja podatkowa hamuje nadmierną aktywność gospodarczą - co ogranicza amplitudę wahań cyklu.

Istnieją 2 typowe sposoby wykorzystania instrumentów podatkowych w ich funkcji stabilizacyjnej:
- wbudowanie tzw. automatycznych stabilizatorów koniunktury w system podatku dochodowego
- dyskrecjonalne (uznaniowe) regulowanie opodatkowania podmiotów w zależności od przebiegu koniunktury gospodarczej

Stabilizacyjna funkcja finansów publicznych obejmuje najważniejsze cele makroekonomiczne państwa. Jej zadanie opiera się na podejmowaniu działań mających ograniczać lub chociaż eliminować inflację i bezrobocie, na osiąganiu i utrzymywaniu w dłuższym okresie czasu wysokiego tempa wzrostu gospodarczego, zmniejszaniu amplitudy wahań koniukturalnych czyli zachowaniu ogólnej równowagi na rynku.

Znaczącym problemem każdej gospodarki oraz każdego społeczeństwa jest wzrost poziomu cen. Szkodliwość zjawiska sprawia, że walka z nim to jedno z ważniejszych zadań każdego rządu.

Po określeniu powodów wzrostu ogólnego poziomu cen w gospodarce przygotowuje się odpowiednią politykę antyinflacyjną państwa. Stosunkowo najwięcej kontrowersji wśród ekonomistów wzbudza jednak bieżące regulowanie koniunktury, dlatego że oddziaływanie na przebieg koniunktury wymaga bardzo precyzyjnych a zarazem zmiennych w czasie posunięć ze strony państwa, których ostateczny wynik jest na ogół niezbyt pewny i wiąże się ze znacznymi kosztami.

Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Finanse publiczne » Funkcja stabilizacyjna finansów publicznych

Zaloguj się, aby zagłosować