Funkcje organizacji i zarządzania jako dyscypliny naukowej

• Funkcja opisowa - wypracowanie oraz przybliżenie systemu kategorii i pojęć umożliwiających uchwycenie oraz systematyzację procesów związanych z organizowaniem i kierowaniem. Przykładami takich pojęć są np. cele, zadania, role organizacyjne, struktury organizacyjne, style kierowania, decyzje, funkcje zarządzania organizacje nieformalne, konflikty, klimat organizacyjny itp.

• Funkcja analityczna - wyjaśnianie związków przyczynowo-skutkowych występujących w procesach organizowania i kierowania pozwalających lepiej zrozumieć te procesy w instytucjach. Zrozumienie związków przyczynowo-skutkowych pomaga  w analizie organizacyjnej stanu aktualnego i w prognozowaniu pożądanych zmian. Przykładami wysiłków podejmowanych przez OiZ w obrębie funkcji analitycznej jest poszukiwanie odpowiedzi na pytania takie, jak np.:
- w jakim kierunku i dlaczego powinna się zmieniać struktura organizacyjna  firmy?
- jakie są warunki i możliwości decentralizacji decyzji w firmie?
- jakie uwarunkowania strukturalne sprzyjają wdrażaniu controllingu w firmie?
- jakie czynniki wpływają na stopień formalizacji organizacyjnej?  

• Funkcja aksjologiczna  - wypracowywanie, wyjaśnianie i systematyzacja kryteriów oceny sprawności działań. Kryteria formułowane na gruncie OiZ stanowią bazę wyjściową przy wypracowywaniu szczegółowych kryteriów oceny w dyscyplinach bardziej specjalistycznych. OiZ wyjaśnia znaczenie takich kryteriów oceny, jak np.: skuteczność, korzystność, ekonomiczność, prostota, funkcjonalność, dokładność itp. Kryteria sprawnościowe formułowane na gruncie OiZ są względnie niezależne od ocen moralnych. W dużym zakresie korzysta się tutaj z dorobku prakseologii (najogólniejszej dyscypliny o sprawnym działaniu).

• Funkcja normatywna - wypracowywanie i porządkowanie zaleceń, wytycznych, dyrektyw, wskazówek i zasad służących usprawnianiu działań w instytucjach. Sprowadza się to do poszukiwania odpowiedzi na takie pytania, jak np.:
- jak postępować, by system celów firmy był klarowny i spójny?
- jakich zasad się trzymać przy przekazywaniu zadań?
- jakie są zasady skutecznego kierowania ludźmi?
- jak poprawnie formalizować funkcjonowanie firmy?
- jak są zalecenia delegowania kompetencji?
- jak poprawnie motywować pracowników?
- jakie są wyznaczniki poprawności budowy struktury organizacyjnej?

Należy przypomnieć w tym miejscu ogólny charakter kategorii i twierdzeń OiZ, co oznacza, że w obrębie funkcji normatywnej występują zalecenia i dyrektywy jedynie ukierunkowujące działania sprawnościowe. Oznacza to, że zalecenia OiZ mogą być zawodne i zależą od osób, które je stosują oraz od uwarunkowań sytuacyjnych. Część dyrektyw OiZ posiada charakter antynomiczny (pozornie sprzeczny) i wybór kierunku postępowania zależy od konkretnej sytuacji (np. centralizować czy decentralizować decyzje?, koncentrować czy dekoncentrować wybrane obszary zadaniowe?, zwiększać czy zmniejszać stopień formalizacji organizacyjnej?)  

• Funkcja metodyczna - wypracowanie metod i technik umożliwiających identyfikowanie oraz  analizowanie i doskonalenie procesów organizowania i zarządzania, a także projektowanie i wdrażanie nowych rozwiązań. W odróżnieniu do ogólnego charakteru dyrektyw sprawnościowych składających się na funkcję normatywną, metody i techniki OiZ są bardziej zoperacjonalizowane i konkretne. Warto tutaj wymienić takie koncepcje metodyczne, jak np.: Zarządzanie przez cele, Zarządzanie przez wyjątki, Zarządzanie przez delegowanie uprawnień, Diagnostyczne projektowanie struktur organizacyjnych itp. czy bardziej szczegółowe techniki badawcze takie, jak np.: Tablice kompetencyjne, Socjogram, Techniki rangowania, Techniki heurystyczne, Techniki dezagregowania i porządkowania zadań, Technika ABC, Technika diagnozowania klimatu organizacyjnego itp.

Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Zarządzanie » Funkcje organizacji i zarządzania jako dyscypliny naukowej

Zaloguj się, aby zagłosować