Gospodarka komunalna w Polsce przed 1990 rokiem

Gospodarka komunalna w rozumieniu urządzeń i instytucji zaspokajających potrzeby wynikające z faktu zamieszkiwania ludzi na określonym terytorium w zakresie zaopatrzenia w wodę i źródła energii, kanalizacji i oczyszczania, drogi i komunikację, oświetlenie, ochronę przeciwpożarową, a także utrzymanie komunalnych zasobów mieszkaniowych w okresie gospodarki scentralizowanej była w Polsce domeną państwa.

Organizacja i zarządzanie gospodarką komunalną była pochodną hierarchicznej struktury jednolitej administracji państwowej, którą tworzyły rady narodowe począwszy od gminy poprzez województwo aż do centralnych organów administracji. Zadania z zakresu gospodarki komunalnej były realizowane przez przedsiębiorstwa państwowe oraz zakłady budżetowe.

Z punktu widzenia organizacyjnego przedsiębiorstwa komunalne podporządkowane były bezpośrednio władzom terenowym, tj. urzędom wojewódzkim oraz gminnym ze zwierzchnim nadzorem ministerialnym. Funkcjonowały również tzw. przedsiębiorstwa kluczowe podległe bezpośrednio centralnym organom władzy z zakresu elektroenergetyki i gazownictwa.

Z punktu widzenia stopnia specjalizacji funkcjonowały przedsiębiorstwa jednobranżowe i wielobranżowe. Przedsiębiorstwa jednobranżowe prowadziły działalność w zakresie zaspokajania jednego rodzaju potrzeb, np. wodociągów i kanalizacji. Powoływano je zazwyczaj w dużych miastach. Przedsiębiorstwa wielobranżowe prowadziły działalność w zakresie kilku rodzajów wyrobów i usług. Powoływano je wówczas, gdy rozmiary zadań w poszczególnych sferach działalności nie uzasadniały tworzenia na danym terenie kilku odrębnych przedsiębiorstw.

Pomimo tego, że przedsiębiorstwa komunalne mają typowo lokalny charakter działalności obsługując dane miasto lub gminę (jednostki sąsiadujące), to wiele branż gospodarki komunalnej funkcjonowało w strukturach wojewódzkich.

Wojewódzkie przedsiębiorstwa gospodarki komunalnej grupowały przedsiębiorstwa komunalne z terenu całego województwa obligatoryjnie i pełniły wobec nich nadzór w postaci 'biurokratycznej czapy'. W takiej strukturze podległości zarządzania i rozproszenia poszczególnych branż gospodarki komunalnej w różnych resortach ministerialnych gospodarka komunalna funkcjonowała do okresu przełomu ustrojowego i gospodarczego. Do końca w strukturach wojewódzkich funkcjonowały wodociągi i kanalizacja, energetyka cieplna i komunikacja miejska.

Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Gospodarka » Gospodarka komunalna w Polsce przed 1990 rokiem

Zaloguj się, aby zagłosować