Historia New York Stock Exchange do 1929 roku

Pierwsi dealerzy papierów wartościowych w Nowym Jorku byli nie tyle brokerami co zwykłymi kupcami. Handlowali zarówno akcjami jak i towarami, spotykali się w południe każdego dnia roboczego przy Wall Street 22, sprzedaż prowadzona była przy współpracy wystawców (auctioneers) i handlarzy (dealers), co skrzętnie odnotował Loudon’s Register , spisana forma przewodnika kupieckiego po Nowym Jorku. Jest to pierwsza taka wzmianka o prowadzonym handlu papierami wartościowymi.

Do końca XVIII wieku papiery wartościowe na rynku pojawiały się w ilości marginalnej, były to głównie obligacje rządów poszczególnych stanów oraz formy weksli dłużnych i prawa udziałów w spółkach, a zainteresowanie nimi było dość znikome i ograniczało się do małej grupy osób. Jednak w roku 1790 rząd federalny Stanów Zjednoczonych spłacił wszystkie federalne i stanowe pożyczki zaciągnięte w czasie wojny o niepodległość, oraz, co dla rynku finansowego było zdecydowanie ważniejsze, wyemitował obligacje rządowe na niebagatelną wówczas sumę 80 milionów dolarów. Obligacje te stały się pierwszymi publicznymi papierami wartościowymi którymi handlowano na dużą skalę. Uważa się, że wydarzenie to wyznacza początek istnienia prawdziwego rynku kapitałowego Stanów Zjednoczonych.

Na Wall Street natychmiast pojawiła się grupa osób która zrezygnowała z handlu towarami, zajmując się wyłącznie tymi właśnie obligacjami. Dostrzegła ona szansę rozwoju na tym nowym rynku oraz chciała uwolnić się od monopolu wystawców, do tej pory jedynych sprzedawców towarów i papierów wartościowych.

17 maja 1792 roku dwudziestu czterech szanowanych i poważanych brokerów 'finansowych' oraz kupców zebrało się przy Wall Street 68 w celu uzgodnienia zasad handlu papierami wartościowymi opartych na stałej i jednolitej prowizji. Porozumienie to zostało spisane i przeszło do historii jako 'Buttonwood Agreement'. Ta dość oryginalna nazwa wzięła się stąd, że pierwsi brokerzy handlowali pod pewnym drzewem nazwanym Buttonwood Tree (od jego specyficznego wyglądu - miał postać nierozkwitniętego grzyba). Dokument ten, uważany za pierwszy oficjalny dokument NYSE, stwierdzał że: [1] brokerzy mogą handlować wyłącznie ze sobą (eliminując w ten sposób wystawców) oraz [2] ustalał sztywną prowizję od transakcji w wysokości 0,25% jej wartości. Pierwszą oficjalnie notowaną spółką na NYSE był Bank of New York.  

W roku 1817 brokerzy nowojorscy wysłali delegację do najbardziej zaawansowanej wówczas giełdy w Filadelfii (Philadelphia Stock Exchange) w celu zaadoptowania co ciekawszych pomysłów. Po jej powrocie zmieniono sposób organizacji NYSE - m.in. powołano Zarząd Giełdy (New York Stock & Exchange Board - NYS&EB), sporządzono pierwszy statut (zwany konstytucją) i zatrudniono pierwszych opłacanych urzędników. Przez następnych pięćdziesiąt lat giełda powoli rozwijała się, mając lepsze (w roku 1824 roczny wolumen obrotu wzrósł do 380,000 akcji) i gorsze momenty (bankructwo Ohio Life Insurance & Trust Company w 1857 roku i wynikły z tego pierwszy poważny krach giełdowy).

Przełomowym momentem dla NYS&EB był wybuch wojny secesyjnej (rok 1861) i wynikający z tego wzrost działań spekulacyjnych na rynkach - ceny papierów wartościowych i złota, jak również wielkość obrotu nimi gwałtownie wzrosła, do tego stopnia, że w roku 1871 dotychczasowy system aukcyjny (wywoływanie po kolei każdego przedmiotu handlu i zapisywanie wszystkich transakcji) musiał być zastąpiony system handlu ciągłego. Wcześniej jednak, bo w 1863 roku, NYSE oficjalnie przyjęła swoją dotychczasową nazwę New York Stock Exchange (do tamtej pory NYS&EB).

Przez następne pięćdziesiąt lat giełda rozwijała się znakomicie, chociaż okresowo miała czarne momenty w postaci największych manipulacji cenami akcji, za którymi stały tak legendarne postacie jak Jay Gould, Jim Fisk czy pułkownik Vanderbilt. Przełom wieku zastał giełdę w pełnym rozkwicie.

W 1896 roku Wall Street Journal po raz pierwszy opublikował wartość indeksu Dow Jones Average (nazwa pochodzi od imienia i nazwiska jego twórcy Dow Jones’a), w skład którego wchodziło 12 spółek i który w momencie inauguracji wynosił 40.74. Wolumen obrotów wzrósł z 57 milionów akcji w 1896 roku do 265 milionów w 1903. Pomiędzy rokiem 1897 a 1902 na rynek napłynęło ponad 6 miliardów $, w przeważającej większości pochodzących z emisji akcji korporacji kolejowych. W 1914 roku na parkiecie NYSE notowanych było 511 akcji i 1.082 obligacji.

W tamtym czasie jednak, giełda nie była instytucją publiczną sensu largo. Dla przykładu, największy akcjonariat posiadał gigant U.S. Steel i było to tylko 14,000 posiadaczy. Problem ten rozwiązano dopiero w czasie I wojny światowej. Rząd emitował obligacje wojenne (słynne Liberty bonds) jednocześnie aktywnie je promując. Społeczeństwo wreszcie nabrało 'apetytu' na posiadanie papierów wartościowych i pod koniec I wojny światowej liczba ich posiadaczy wzrosła z ledwie 200.000 do ponad 20 milionów osób. Euforia na rynku kapitałowym trwała stosunkowo krótko, gdyż w roku 1929 nastąpił Krach na giełdzie New York Stock Exchange.

Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Rynek kapitałowy » Historia New York Stock Exchange do 1929 roku

Zaloguj się, aby zagłosować