 |
|||||||||||||||||||||
|
Mapa tagów wskaźniki operacyjne | system MRP | studium przypadku | funkcja użyteczności | transport | PKB | ocena ryzyka | doskonalenie pracowników | |
Iloczynowe ujęcie motywacji w teorii oczekiwańKażda teoria oczekiwań, mimo że wywodzi się z hedonizmu i utylitaryzmu, dzięki pracy takich zawodów jak psycholog zorientowany poznawczo, szybko wyróżniła się od teorii popędu. K. Lewin wprowadził do teorii oczekiwań pojęcie wartości czyli atrakcyjności obiektu oraz pojęcie <>oczekiwania, tj. prawdopodobieństwa, że działanie doprowadzi do pewnego wyniku czyli celu. Motywacja jest więc najogólniej funkcją iloczynu oczekiwania i wartości. Zakłada się, że pracownik dąży do maksymalizacji oczekiwanej wartości poziomu wykonania. A zatem w sytuacji, w której sam może wybierać poziom intensywności własnej pracy, wybierze ten, dla którego wartość ta jest najwyższa. Wartość (czy też wartościowość) odnosi się do różnych odczuć jednostki, skierowanych na poszczególne wyniki swoich działań. Mogą one przybierać wartości od ujemnej do dodatniej: wynik jest oceniany dodatnio, jeżeli jednostka przedkłada osiąganie go nad nie osiąganie; jest neutralny, jeśli dana jednostka ocenia go obojętnie i jest ujemny, jeśli dana osoba preferuje nie osiąganie wyniku. Vroom podkreśla, że owa wartość odnosi się raczej do antycypowanej wartości nagradzającej wyniku, niż do rzeczywistej wartości nagrody już osiągniętej. Vroom twierdzi, że wyniki nabierają wartości ze względu na ich spostrzegane powiązanie z celami. Wynik będzie oceniany pozytywnie, jeżeli zdaniem jednostki prowadzi do pożądanych konsekwencji lub ustrzega przed niepożądanymi, i odwrotnie. Jak zauważa Lawler nie określając dokładnie owych 'pożądanych konsekwencji', co można by wyjaśnić w terminach potrzeb i motywów, gdzie owym 'pożądanym celem' będzie właśnie zaspokojenie konkretnej potrzeby. 'Oczekiwanie' to nic innego jak istniejące w danym momencie przekonanie dotyczące prawdopodobieństwa tego, że dane działanie zostanie uwieńczone określonym wynikiem. Tak, więc Vroom traktuje oczekiwanie jako spostrzegany związek reakcji z bodźcem czy reakcji z wynikiem. Oczekiwanie natomiast to istniejące w danym momencie przekonanie dotyczące prawdopodobieństwa tego, że dane działanie zostanie uwieńczone określonym wynikiem. Oczekiwania dają się opisać przez ich siłę: 1 – oznacza siłę maksymalną (O – minimalna), a więc jest wynikiem subiektywnej pewności, co do powiązania działania z rezultatem. Iloczynowe ujęcie motywacji wskazuje, że każde działanie może prowadzić do wielu różnych wyników i dlatego trzeba dobrze rozważyć, w jaki sposób kombinacja różnych oczekiwanych rezultatów wpływa na wykonanie. Teoria Vrooma pozwala też wyjaśnić motywujący wpływ pracy. Zgodnie z nią, bowiem samo związanie wartości nagradzającej z wykonaniem pracy nie wystarcza do motywowania jednostki do wykonywania zadań na odpowiednim poziomie. Płaca może być ceniona przez pracowników wysoko, ale na ostatecznej ich motywacji zaważyć mogą pozostałe elementy, tj. zmęczenie, wyłączenie z grupy itp., jako pozostające w związku z dobrym wykonaniem. Zawarte w omawianym modelu dwa główne czynniki, które warunkują motywację jednostki do wykonania zadań na określonym poziomie, to w skrócie: - przekonanie jednostki, że jej wysiłek doprowadzi do wykonania zadania, - atrakcyjność wydarzeń, które są skutkiem dobrego wykonania. Motywację warunkuje iloczyn tych czynników. Osiągnięcie przez jednostkę wysokiego poziomu wykonania zadania zależy od siły motywacji i od możliwości wykonania (predyspozycja, umiejętności), a także znajomości sposobów, jak przekształcić swój wysiłek w wykonanie na odpowiednim poziomie. Pomaga w tym np. znajomość nieformalnych powiązań organizacyjnych. Na powiązanie wysiłku z wykonaniem wpływa cały szereg czynników sytuacyjnych, jak zaplecze techniczne, awaryjność maszyn itd. Wykonanie wiąże się także z nagrodami. Związek ten nie jest ani bezpośredni, ani oczywisty. Jednostka decyduje się, więc na wykonanie zadania na wysokim poziomie jedynie wtedy, kiedy jej zadaniem doprowadzi to do wyników cenniejszych lub do mniejszej liczby wyników negatywnych niż wykonanie na niskim poziomie. Jeżeli złe wykonanie prowadzi do tych samych nagród co dobre, jednostka podejmuje działania gorsze, jeżeli w zamian za dobre uzyska tylko "jakieś" nagrody. Ponieważ osiągnięcie wysokiego poziomu wykonania jest zawsze mniej prawdopodobne niż osiągnięcie poziomu niższego, z wysokim poziomem wykonania muszą być powiązane znacznie wyższe nagrody niż z niskim poziomem wykonania. Zależności obserwowane w tym modelu potwierdzają badania empiryczne. Z wielu badań przeprowadzonych w różnych krajach wynika, że związek postaw z zachowaniami nie jest wcale prosty i bezpośredni. Aby przewidzieć zachowania, nie wystarczy brać pod uwagę wyłącznie postawy. Oprócz postaw związanych bezpośrednio i pośrednio z danym zachowaniem na zachowania oddziałują jeszcze inne czynniki. Koncepcja Lawlera i Portera głosi, że poziom wydajności funkcją postrzegania związku istniejącego między wydajnością a celem, poziomem potrzeb oraz stopniem, który umożliwia realizowanie wybranej drogi bez przeszkód. Sugerują oni, że na wysiłek i wykonanie wpływ mają odmienne czynniki. Koncepcja Lawlera i Portera odnosi się do sytuacji, w której wydajność nabiera dla jednostki znaczenia jako droga prowadząca do realizacji ważnych dla niej celów. Lawler próbował stosować model do wyjaśnienia zmian wydajności następujących po wprowadzeniu zmian w systemie pracy. Lawler uważa, że zmiana w zakresie czynności (dokonująca się przez zróżnicowanie czynności zwykle wykonywanych w trakcie pracy lub przez wprowadzenie udziału w podejmowaniu decyzji) oddziałuje na zmianę instrumentalnego znaczenia wydajności dla danej jednostki. Rozszerzenie zakresu pracy zwiększa prawdopodobieństwo uzyskania nagród wewnętrznych – możliwości rozwoju, sprawdzenia własnej wprawy i zdolności, poczucie odpowiedzialności.
Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Zarządzanie zasobami ludzkimi » Iloczynowe ujęcie motywacji w teorii oczekiwań Iloczynowe ujęcie motywacji w teorii oczekiwań
Ocena: 9.6 / 10
Liczba głosów: 40 głosów Zaloguj się, aby zagłosować |
||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||