Top strony
Wyszukiwarka serwisu
Mapa tagów
non profit | zarządzanie relacjami z klientami | wycena przedsiębiorstwa | polityka kadrowa | organizacja | plan strategiczny | MIRR | negocjacje cenowe |

Koncepcja poznawcza w psychologii

Założenia ogólne


Koncepcja poznawcza stanowi alternatywę dla dwóch tradycyjnych nurtów psychologii: behawiorystycznego i psychodynamicznego. W odróżnieniu od nich zakłada, że człowiek nie jest całkowicie sterowany przez środowisko zewnętrzne (jak twierdzili behawioryści), ani nie podlega wyłącznie działaniu nieświadomych sił popędowych (jak uważała psychoanaliza).

Zobacz: Definicje z dziedziny psychologii (Strony A4: 8)

Człowiek jest przede wszystkim aktywnym podmiotem - samodzielnie i celowo działa, interpretuje rzeczywistość, nadaje znaczenia informacjom i podejmuje decyzje, zachowując kontrolę nad własnym postępowaniem.

Według tej koncepcji człowiek nie tylko odbiera informacje z otoczenia, ale również generuje nowe informacje i wiedzę. To właśnie ta zdolność tworzenia i przetwarzania informacji stanowi podstawę rozwoju kultury.

Rola struktur poznawczych


Umysł ludzki posiada takie właściwości, jak inteligencja, pamięć i zdolność myślenia abstrakcyjnego. Cechy te mają charakter wrodzony, ale są rozwijane przez środowisko i kulturę.

Centralnym elementem osobowości człowieka jest system informacji, określany mianem struktury poznawczej. To właśnie ona kształtuje poczucie własnej tożsamości i wpływa na sposób interpretacji świata. Drugim kluczowym elementem jest środowisko zewnętrzne, które dostarcza informacji do przetwarzania - ten proces określa się metaforycznie jako metabolizm informacyjny.

Zobacz: Proces motywowania - referat (Strony A4: 12) 📚 📝

Człowiek dysponuje 2 formami wiedzy:
wiedzą deklaratywną – dotyczącą faktów i pojęć ("wiem, że..."),
wiedzą proceduralną – dotyczącą umiejętności ("wiem, jak...").

Im więcej człowiek wie o świecie, tym bardziej złożony staje się jego system poznawczy, a tym samym – bardziej rozwinięta jest jego osobowość. Osoby o wysokim poziomie abstrakcyjności struktur poznawczych potrafią lepiej rozwiązywać problemy ogólne i radzić sobie w nowych sytuacjach.

Przetwarzanie informacji i percepcja


Informacje docierające z otoczenia są przetwarzane i włączane do istniejących struktur poznawczych. Dzięki temu człowiek nieustannie aktualizuje swój obraz świata. Długotrwała izolacja od bodźców prowadzi do zaburzeń percepcji, a z kolei nadmiar informacji może wywołać przeciążenie poznawcze.

Promocje prosto od dystrybutora: www.ares-eksport.pl na ekskluzywne, efektowne lampy z prawdziwymi kryształami Preciosa - w stylu glamour i stylu nowoczesnym - do każdego wnętrza! Od Elite Bohemia z Czech. Do mieszkania, domu i dla biznesu. Ponad 500 modeli oraz wzory na zamówienie, wg projektu Klienta.

Kluczową rolę odgrywa więc umiejętność selekcji informacji - odrzucanie treści nieistotnych lub bezwartościowych.

Twórczość w ujęciu poznawczym

Zdolność myślenia abstrakcyjnego pozwala człowiekowi tworzyć nowe idee. Psychologia poznawcza wyróżnia dwa rodzaje twórczości:
- twórczość psychologiczną (P) - polegającą na tworzeniu nowych pomysłów z punktu widzenia jednostki
- twórczość historyczną (H) - prowadzącą do odkryć i dzieł nowych dla całej ludzkości.

Zobacz: Metody badań w psychologii (Strony A4: 9) 📚

Powstały także różne modele wyjaśniające naturę procesu twórczego:
Model konfliktowy (Sigmund Freud) - źródłem twórczości są wewnętrzne konflikty, frustracje i sprzeczności; działalność twórcza pozwala uniknąć kryzysów egzystencjalnych.

Model spełnienia (Abraham Maslow) - twórczość to sposób samorealizacji jednostki; jest formą zaspokajania potrzeby samospełnienia. Dużą rolę odgrywa tu motywacja poznawcza, pobudzająca chęć poznania i eksploracji świata.

Proces twórczy ma charakter spontaniczny i nieprzewidywalny. Kluczowe znaczenie ma zjawisko olśnienia (ang. insight) - moment nagłego pojawienia się rozwiązania problemu na poziomie nieświadomym.

Ciekawą interpretację twórczości oferuje także teoria zeitgeistu, według której odkrycia i innowacje są zależne od etapu rozwoju społecznego i kulturowego. Wybitne jednostki odzwierciedlają ducha swoich czasów, ale jednocześnie potrafią go przekroczyć, rewolucjonizując naukę i sztukę.

Środowisko społeczne może więc pełnić rolę stymulatora twórczości, pod warunkiem że zapewnia jednostce swobodę ekspresji i realizacji pomysłów.

Geneza i przedstawiciele nurtu poznawczego


Koncepcje behawiorystyczna i psychodynamiczna, choć dominowały w XX wieku, nie były w stanie w pełni opisać złożonej natury człowieka. Wiele ich założeń spotkało się z krytyką - behawioryzm uznawano za zbyt mechaniczny i redukcjonistyczny, a psychoanalizę za zbyt spekulatywną i mało empiryczną.

Zobacz: Osobowość - prezentacja (Strony A4: 38)

W reakcji na to psychologowie tacy jak Jerome S. Bruner, Herbert A. Simon i George A. Kelly podjęli próbę stworzenia nowego, bardziej zrównoważonego podejścia - łączącego mechanizmy poznawcze znane z behawioryzmu z czynnikiem klinicznym charakterystycznym dla psychoanalizy.

Ich celem było zbudowanie portretu psychologicznego człowieka, który byłby zgodny z faktami empirycznymi, a jednocześnie mniej mechaniczny niż behawioryzm i mniej spekulatywny niż psychoanaliza.

Istotne poglądy koncepcji poznawczej


- Odrzucenie obrazu człowieka reaktywnego, biernie reagującego na bodźce.
- Odrzucenie wizji człowieka niedoskonałego, zdominowanego przez popędy.
- Zachowanie człowieka zależy od informacji pochodzących z otoczenia oraz tych, które są zakodowane w pamięci.
- Sterowanie zachowaniem ma charakter pozytywny - informacje stanowią materiał do przetwarzania, a nie czynniki wymuszające reakcję.

Zobacz: Psychologia ekonomiczna - wykłady (Strony A4: 21)

Znaczenie koncepcji poznawczej


Koncepcja poznawcza stała się jednym z fundamentów współczesnej psychologii. Dała początek takim dziedzinom, jak psychologia poznawcza, psychologia uczenia się czy neuropsychologia. Jej wpływ widoczny jest także w sztucznej inteligencji, psychoterapii poznawczo-behawioralnej (CBT) oraz w edukacji, gdzie podkreśla się aktywną rolę ucznia w procesie uczenia się.

Powyższe informacje to dla Ciebie za mało? Pobierz na dysk pliki z obszernymi i szczegółowymi opracowaniami przygotowanymi przez studentów w trakcie studiów, doktorantów, wykładowców, przedsiębiorców. Są to m.in.: gotowe prezentacje, referaty z bibliografią, notatki, ściągi i wykłady, analizy finansowe, biznes plany, plany marketingowe i inne opracowania.
Pliki po pobraniu na dysk możesz czytać, edytować i drukować.

Przykładowe tematy do pobrania:
Ilość stron A4
Definicje z dziedziny psychologii
8 stron(-y)
Proces motywowania - referat ( bibliografia przypisy)
12 stron(-y)
Metody badań w psychologii ( bibliografia)
9 stron(-y)
Osobowość - prezentacja
38 stron(-y)
Psychologia ekonomiczna - wykłady
21 stron(-y)
Funkcjonowanie przedsiębiorstw w sieciach - prezentacja ( bibliografia)
48 stron(-y)

Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Psychologia » Koncepcja poznawcza w psychologii

Koncepcja poznawcza w psychologii
Ocena: 9.5 / 10
Liczba głosów: 3 głosów

Zaloguj się, aby zagłosować

ABC Ekonomii © 2001-2025