Koszty rozwoju miast

Przez koszty rozwoju miast należy tu rozumieć wszelkie niepożądane skutki działań zrealizowanych, kontynuowanych lub planowanych obejmujące zarówno wydatki związane bezpośrednio z funkcjonowaniem miasta czy też realizacją przedsięwzięć rozwojowych jak i wszystkie inne nakłady i straty, w tym także koszty alternatywne (odzwierciedlające potencjalne korzyści płynące z wariantu działań, których nie podjęto).

Funkcjonowanie i rozwój miasta przebiegają jednocześnie, więc niemożliwe jest wyraźne ich rozdzielenie; dotyczy to także związanych z tymi procesami kosztów. Niektóre rodzaje kosztów wyraźnie wskazują na funkcjonowanie miasta lub na rozwój, jednak niektóre występują w obu przypadkach (koszty alternatywne, koszty społeczne).

Wyodrębnić należy także koszty środowiska naturalnego.

W związku z tym wyodrębnić możemy:
1. Koszty eksploatacji – odnoszą się do urządzeń gospodarki komunalnej. Ze względu na sposób użytkowania dzielimy je na:
- koszty utrzymania stanu technicznego urządzeń ogólnodostępnych np. oświetlenie ulic, zieleń miejska. Koszty te obciążają w całości władze miasta, a użytkownicy korzystają z nich anonimowo i w sposób bezpośredni nie ponoszą z tego tytułu żadnych kosztów.
- koszty funkcjonowania przedsiębiorstw komunalnych – dotyczą utrzymania stanu technicznego urządzeń świadczących usługi odbiorcom indywidualnym, np. komunikacja miejska, wodociągi. Poszczególni odbiorcy zobowiązani są do zwrotu (zazwyczaj częściowego) kosztów świadczonych im usług, np. w postaci opłat za przejazd tramwajem, za zużycie wody.

2. Koszty inwestycyjne – są one w wysokim stopniu związane z rozwojem miasta. Można podzielić je na trzy grupy:
- koszty terenu – obejmują koszty ponoszone na zakup lub wydzierżawienie ziemi, na której ma być prowadzona działalność budowlana (wartość poszczególnych terenów zależy w dużym stopniu od planów przestrzennego zagospodarowania).
- koszty budowy – obejmują nakłady na roboty budowlano-montażowe oraz pozostałe koszty związane z realizacją budowy obiektu, Będą to więc np. koszty materiałowe, sprzętowe i osobowe prac projektowych.
- koszty zakupu – obejmują wydatki na środki trwale tj. maszyny, środki transportowe, narzędzia i inwentarz oraz inne przedmioty stanowiące wyposażenie nowych obiektów.

Koszty budowy stanowią podstawę kalkulacji opłacalności wszelkich przedsięwzięć rozwojowych; znaczna zaś ich część objęta jest sprawozdawczością państwową. To samo dotyczy nakładów na zakupy. Inaczej ma się sprawa kosztów terenu, które w okresach żywiołowego rozwoju miast decydowały o ich kształcie i zawartości, a obecnie odgrywają znaczącą rolę w procesach urbanizacyjnych w warunkach gospodarki rynkowej.

Koszty alternatywne związane są z procesem podejmowania decyzji, jest to wartość tego dobra, z którego zrezygnowano. Przy porównywaniu kosztów i korzyści przyjętego rozwiązania, utracone zyski wchodzą w skład kosztów z realizacji podjętej decyzji. W procesie rozwoju miasta koszty alternatywne występują stale. Koszty te pojawiają się już na etapie podjętych decyzji lokalizacyjnych. Władza miejska przekazując bowiem teren na określone cele, traci korzyści, jakie mógłby jej zaproponować inny użytkownik.

Do alternatywnych kosztów wyboru w odniesieniu do kosztów inwestycyjnych można zaliczyć również koszty ponoszone przez władze miejską w związku z przyznaniem inwestorowi określonych przywilejów, takich jak np. ulgi w podatkach lokalnych, nieodpłatne przekazanie terenu. Tego rodzaju decyzje oznaczają bowiem rezygnację z pewnej części należnych miastu dochodów. Można uznać, że są to swoiste 'inwestycje', z których władza miejska oczekuje korzyści w postaci zmniejszenia bezrobocia czy ogólnego rozwoju miasta.

Koszty alternatywne występują również w procesie funkcjonowania miasta, choć w mniejszym zakresie, bo już wcześniej ograniczonym przez decyzje rozwojowe.
Na skutek podejmowanych przez władzę miejską decyzji koszty alternatywne są ponoszone również przez wszystkich użytkowników miasta: inne rozwiązania bowiem dawałyby im inne korzyści zewnętrzne. Alternatywne koszty wyboru stają się więc również składnikiem kosztów społecznych.

Koszty społeczne obejmują wszelkie niepożądane koszty i straty, ponoszone przez społeczeństwo lub przez pojedyncze osoby w wyniku procesu produkcyjnego lub innych form działalności, którymi to kosztami nie można obciążyć bezpośrednio ich sprawców. Najbardziej wyraźnie koszty społeczne występują w związku z niszczeniem środowiska przyrodniczego.

Generatorem pewnych kosztów społecznych jest również władza miejska podejmująca decyzje rozwojowe, a wynikające z ukształtowania struktury przestrzenno funkcjonalnej miasta i systemów transportowych. Przede wszystkim są to nakłady (czasu, wysiłku, pieniędzy) ponoszone w związku z pokonywaniem odległości.

Koszty środowiska naturalnego – są to nakłady i straty związane z ochroną lub niszczeniem środowiska naturalnego. Należą do nich:
- wydatki na ochronę środowiska, obejmujące nakłady inwestycyjne i koszty eksploatacji urządzeń ochronnych
- straty bezpośrednie i pośrednie (społeczne)

Wydatki na ochronę środowiska naturalnego w zależności od właściciela urządzeń ochronnych pokrywane są przez władzę miejską lub przez inne jednostki gospodarcze. Jednak w obu sytuacjach ostatecznym płatnikiem jest i tak społeczeństwo.

Straty powstają w związku z wykorzystywaniem zdegradowanych elementów środowiska w procesach produkcji i konsumpcji. Koszty te są kategorią trudno mierzalną. Są to np. straty ponoszone w związku z koniecznością rekultywacji zdegradowanych gruntów czy powstające na skutek niszczenia lasów. W każdym przypadku za skutki niszczenia środowiska płaci ostatecznie społeczeństwo.

Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Finanse publiczne » Koszty rozwoju miast

Zaloguj się, aby zagłosować