Produkcyjność pracy - model ricardiański

Dlaczego kraje w ogóle prowadzą ze sobą wymianę?

Odpowiedź na to pytanie wymaga zrozumienia różnic, jakie istnieją pomiędzy krajami, i wynikających z nich konsekwencji dla możliwości osiągnięcia korzyści przez wszystkie kraje uczestniczące w wymianie. Pierwszą cechą, pod względem której kraje mogą się różnić między sobą, jest wydajność pracy przy wytwarzaniu różnych dóbr. Jest to kluczowy problem ricardiańskiego modelu wymiany. Model ricardiański stanowi wprowadzenie do teorii wymiany międzynarodowej.

Model podstawowy obejmuje dwa kraje, dwa dobra oraz jeden czynnik produkcji - pracę. Różnice w relatywnej wydajności pracy występujące pomiędzy krajami dają impuls wymianie międzynarodowej. Choć model ten jest prosty, daje głęboki wgląd w problematykę korzyści komparatywnych i zysków wynikających z wymiany. Tworzy on też podstawę niezbędną do zrozumienia modeli bardziej skomplikowanych, które zostaną przedstawione w dal¬szych rozdziałach.

Istotne jest zrozumienie zasady korzyści komparatywnych. Model ricardiański wykazuje, że korzyści komparatywne, lub mówiąc inaczej - relatywna przewaga jednego kraju nad drugim w wytwarzaniu poszczególnych produktów, wynikają z międzynarodowych różnic w wydajności pracy. W modelu ricardiańskim zastosowany zostaje tylko jeden nakład (czynnik produkcji), tj. pracownicy, a różnice w wielkości produkcji na pracownika w różnych dziedzinach wytwórczości w różnych krajach określają strukturę wymiany.

Krzywa możliwości produkcyjnych zakreśla granice, w ramach których kraj może wytwarzać produkty przy użyciu posiadanych czynników produkcji. Przedstawia także sytuację 'zamienności" w produkcji, sprowadzającą się do tego, że jeśli w gospodarce istnieje pełne zatrudnienie, a pragnie się wytwarzać dodatkową jednostkę jakiegoś dobra, to można to uczynić tylko poprzez zmniejszenie produkcji innego dobra. Kształt krzywej możliwości produkcyjnych obrazuje koszty alternatywne zwiększenia produkcji danego dobra.

Przy określaniu relatywnych cen dóbr w poszczególnych krajach (zanim zaczną one podlegać wymianie), a także przy określaniu korzyści komparatywnych kraju w sferze produkcji, istotna jest znajomość jednostkowych nakładów pracy w odniesieniu do różnych wytwarzanych dóbr. Informacja ta może być również przydatna przy określaniu korzyści wynikających z otwarcia gospodarki na wymianę.

Stosując symbole przyjęte w podręczniku, zakładamy, że aLW i aLC wyrażają jednostkowe nakłady pracy przy produkcji wina i sera w kraju i że gospodarka jest wyposażona w L pracowników. Przyjmujemy też, że odpowiednie jednostkowe nakłady pracy i zasoby pracy za granicą to aLW* i aLC* oraz L*. Z tego wynika, że granica możliwości produkcyjnych dla kraju jest wyznaczona przez krzywą o równaniu: aLc • C + aLw • W = L, tak że maksymalna ilość sera, jaka może być wytwarzana w kraju to C = L /ALC (występuje to wówczas, kiedy w kraju w ogóle nie wytwarza się wina).

Natomiast maksymalna ilość wina wytwarzana w kraju to: L/ALW. Analogiczny opis może być zastosowany dla gospodarki zagranicy. Krzywa możliwości produkcyjnych ma kształt liniowy, ponieważ zakłada się stałe przychody względem skali w odniesieniu do pracy, będącej jedynym czynnikiem produkcji. Koszt alternatywny jednego dobra w przeliczeniu na inne dobro jest równy stosunkowi cen, ponieważ ceny równają się kosztom, koszty równają się jednostkowym nakładom pracy pomnożonym przez płace, a płace są jednakowe w każdej gałęzi przemysłu.

Jeśli kraj nie uczestniczy w wymianie międzynarodowej, to struktura produkcji i konsumpcji kraju zostanie wyznaczona w punkcie styczności krzywej obojętności i krzywej możliwości produkcyjnych.

Wzorzec wymiany, jaka nastąpi między tymi krajami, będzie określony przez różnicę tych relatywnych cen. Jeśli zaoferowana zostanie wyższa relatywna cena za ser niż ta, którą zagraniczni producenci otrzymywali początkowo, to owi producenci porzucą produkcję wina i zarobią więcej produkując właśnie ser. Podobnie producenci krajowi wykazaliby skłonność do specjalizowania się w produkcji wina.

Jeśli możliwości wymiany zwiększą relatywną cenę sera powyżej poziomu, jaki istniał przed wprowadzeniem wymiany, to kraj będzie się specjalizował w produkcji sera. Jeśli uwarunkowania wymiany obniżą relatywną cenę sera poniżej poziomu, jaki istniał przed jej wprowadzeniem, to zagranica będzie się specjalizowała w produkcji wina.

Każda z krzywych relatywnego popytu pokazuje, że całkowity popyt światowy na ser w stosunku do wina jest malejącą funkcją ceny sera w stosunku do ceny wina. Krzywa relatywnej podaży pokazuje światową podaż sera w stosunku do wina. Ta podaż jest rosnącą funkcją relatywnej ceny. Można pokazać, że wymiana jest korzystna dla każdego z krajów (tj. dla kraju i dla zagranicy), dwoma sposobami (patrz podręcznik). Po pierwsze, korzyści te można zademonstrować pojmując wymianę jako pośrednią metodę produkcji. Alternatywnie można wykazać, że wymiana powiększa możliwości konsumpcji danego kraju.

Ricardiański model wymiany dowodzi, że kraje, w których relatywna wydajność pracy jest różna w różnych dziedzinach wytwórczości, będą wykazywały tendencję do specjalizowania się w wytwarzaniu tych dóbr, w których posiadają komparatywną przewagę.

W ostatecznym rezultacie struktura produkcji i wymiany zależy także od struktury światowego popytu. Kiedy kraje mają możliwości prowadzenia ze sobą wymiany, będą eksportowały takie dobra, które ich siła robocza wytwarza relatywnie wydajnie, a importowały takie dobra, które wytwarza relatywnie niewydajnie. W podręczniku zagadnienie to jest rozwinięte również dla przypadku wytwarzania wielu dóbr.

Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Międzynarodowe stosunki gospodarcze » Produkcyjność pracy - model ricardiański

Zaloguj się, aby zagłosować