Standardowy model wymiany międzynarodowej

Pewne specyficzne źródła przewagi komparatywnej, które pobudzały rozwój wymiany międzynarodowej, a wśród tego różnice w wydajności pracy lub w relatywnym wyposażeniu w czynniki produkcji. W tym rozdziale przedstawiony został model ogólny, w stosunku, do którego modele poprzednie mogą występować jako przypadki szczególne. Ten standardowy model wymiany może być traktowany jako model roboczy" teorii wymiany międzynarodowej i może być używany przy rozpatrywaniu szerokiego zestawu problemów.

Niektóre z tych problemów, jak skutki wzrostu gospodarczego w sferze dobrobytu i podziału dochodu, transfery pomiędzy krajami oraz cła i subsydia w odniesieniu do dóbr będących przedmiotem wymiany, są rozpatrywane w niniejszym rozdziale. Standardowy model wymiany opiera się na czterech współzależnościach.

Po pierwsze, produkcja danej gospodarki znajduje się w punkcie, w którym krzywa możliwości produkcyjnych jest styczną do linii przedstawiającej relatywną cenę W (nazywanej linią izowartości).

Po drugie, krzywe obojętności przedstawiają gusty istniejące w gospodarce; punkt konsumpcji znajduje się w miejscu styczności krzywej budżetu z najwyżej położoną krzywą obojętności. Na rysunku jest to punkt D. Obie te współzależności wzięte razem ilustrują ogólną równowagę wymiany dla gospodarki małej (takiej, w której terms of trade przyjmuje się jako dane), gdzie punkt konsumpcji i punkt produkcji są punktami styczności linii izowartości z najwyższą krzywą obojętności i odpowiednią krzywą możliwości produkcyjnych.

Należy zauważyć, że w punkcie D konsumpcja żywności pojawia się na wyższym poziomie niż produkcja żywności. Natomiast konsumpcja płótna znajduje się na niższym poziomie niż produkcja płótna. Przy przyjętych cenach rozpatrywana gospodarka jest importerem netto żywności i eksporterem netto płótna.

Trzecia współzależność polega na tym, że poprawa terms of trade (wzrost cen w eksporcie w stosunku do cen w imporcie) zwiększa dobrobyt w gospodarce.

Czwarta współzależność przenosi nas od analizy małego kraju do analizy dwu krajów przez wprowadzenie układu krzywych relatywnego popytu światowego i relatywnej podaży światowej, określających relatywne ceny. Im wyższy jest stosunek Pc/Pp' tym większa jest podaż płótna w relacji do żywności (krzywa RS) i tym mniejszy jest popyt na płótno w relacji do żywności (krzywa RD).

Jedno z zastosowań standardowego modelu wymiany dotyczy popularnych argumentów używanych w dyskusjach prowadzonych w mediach, że wzrost w Japonii czy Korei szkodzi Stanom Zjednoczonym. Analiza zawarta w tym rozdziale wykazuje, że ukierunkowanie rozwoju jest ważniejsze dla zdeterminowania efektów w sferze dobrobytu niż to, w którym kraju wzrost się pojawia Fakt występowania wzrostu ukierunkowanego powoduje przesuniecie krzywej możliwości produkcyjnych.

Krzywe relatywnej podaży i relatywnego popytu są wymowną ilustracją skutków wzrostu ukierunkowanego dla terms of trade. Nowa linia terms of trade (określona przez punkt przecięcia nowej krzywej RS oraz istniejącej krzywej RD) może być zastosowana w ramach analizy równowagi ogólnej w celu ustalenia skutków wzrostu dla stanu dobrobytu. Zasada ogólna sprowadza się do tego, że kraj, który doświadcza wzrostu ukierunkowanego na eksport, dozna pogorszenia się terms of trade, podczas gdy kraj, który doświadcza wzrostu ukierunkowanego na import, dozna poprawy terms of trade. Teoretyczna możliwość, że wzrost w danym kraju może doprowadzić do niższego poziomu dobrobytu, nazywana jest wzrostem zubożającym.

Drugim problemem możliwym do rozpatrzenia w kontekście standardowego modelu wymiany są skutki w sferze transferów międzynarodowych. Znamienny jest w tym przypadku kierunek (jeśli taki w ogóle się ujawnia), w którym przemieszcza się krzywa relatywnego popytu w odpowiedzi na redystrybucje dochodu wynikającą z transferu. Transfer pogarsza terms of trade donatora, jeśli posiada on wyższą niż beneficjent krańcową skłonność do konsumpcji w odniesieniu do swych dóbr eksportowych. Występowanie dóbr niewymienialnych wzmaga w kraju donatora pogorszenie się terms of trade wynikające z transferu.

Trzecim obszarem, w którym może mieć zastosowanie standardowy model wymiany, są skutki ceł oraz subsydiów eksportowych dla dobrobytu i terms of trade. Analiza dokonywana jest przy założeniu, że zarówno cło jak i subsydia przesuwają krzywe relatywnej podaży oraz relatywnego popytu. Cło nakładane na import poprawia terms of trade, wyrażone w cenach zewnętrznych, podczas gdy subsydium eksportowe pogarsza terms of trade. Rozmiar tego efektu zależy od wielkości kraju.

Do analizy graficznej ilustrującej te zjawiska nawiązuje fragment niniejszej książki dotyczący rozwiązania problemów z podręcznika. Cła i subsydia nakładają także na gospodarkę koszty mające charakter deformujący. I tak, jeśli kraj jest dostatecznie wielki, może istnieć jakieś niezerowe cło optymalne. Natomiast subsydia eksportowe tylko powodują koszty. Cła wspomagają sektory konkurujące z importem i szkodzą sektorom eksportowym, podczas gdy subsydia powodują skutki odwrotne.

Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Międzynarodowe stosunki gospodarcze » Standardowy model wymiany międzynarodowej

Zaloguj się, aby zagłosować