Dźwignia operacyjna oraz dźwignia finansowa i połączona

Dźwignia operacyjna

Dźwignia operacyjna odzwierciedla relacje pomiędzy kosztami zmiennymi i stałymi w przedsiębiorstwie. Firma, która ma wysoki udział kosztów zmiennych, a niski - kosztów stałych, ma niską dźwignię operacyjną i odwrotnie wysoki poziom kosztów stałych i niski zmiennych jest odzwierciedleniem wysokiej dźwigni operacyjnej. Firmy mające wysoką dźwignię operacyjną, mają też wysoką marżę brutto i rentowność brutto. Duże koszty stałe łączą się z odpowiednio wysokim progiem rentowności. Jednakże po jego przekroczeniu niewielki i przyrost sprzedaży daje znaczny przyrost zysku operacyjnego.

Dźwignia operacyjna informuje, w jakim stopniu jednoprocentowa zmiana w sprzedaży wpłynie na zmianę zysku operacyjnego.

Stąd przyrost zysku operacyjnego liczony w % jest równy iloczynowi przyrostu sprzedaży (w %) i poziomu dźwigni operacyjnej:

∆Zo%= D0 x ∆P%

Znając poziom zysku operacyjnego, poziom dźwigni operacyjnej i zakładany procentowy przyrost sprzedaży produktów możemy ustalić przewidywaną kwotę przyrostu zysku operacyjnego następująco:

∆Zo = Do x ∆P% x Zo

Do – dźwignia operacyjna
∆ P% - procentowy przyrost przychodów ze sprzedaży produktów
Zo – zysk operacyjny

Dźwignia finansowa

Dźwignia finansowa określa sposób finansowania działalności, czyli ustala strukturę finansowania działalności czyli relację między kapitałami własnym i obcymi. Korzystanie z kapitałów obcych wymaga ponoszenia kosztu kapitału wyrażonego w stopie procentowej na przykład koszt pozyskania kredytu wynosi 14%.

Pozytywny efekt dźwigni finansowej wystąpi wówczas gdy w wyniku zastosowania kapitału obcego jako źródła finansowania działalności rentowność całkowita działalności będzie wyższa niż koszt kapitału obcego (np. rentowność kapitałów własnych wyniesie 12%, a koszt pozyskania kredytu bankowego 10%).

Ujemny, negatywny efekt, dźwigni finansowej występuje wówczas gdy w wyniku zastosowania kapitału obcego jako źródła finansowania działalności rentowność całkowita działalności będzie niższa niż koszt kapitału obcego (np. rentowność kapitałów własnych wyniesie 8%, a koszt pozyskania kredytu bankowego 10%), czyli przedsiębiorstwo nie będzie zarabiał na spłatę rat kredyt wraz z odsetkami
Dźwignia finansowa informuje w jakim stopniu jednoprocentowa zmiana zysku operacyjnego wpłynie na zmianę zysku brutto.

Stąd przyrost zysku brutto liczony w % jest równy iloczynowi przyrostu zysku operacyjnego liczony w % i poziomu dźwigni finansowej:

∆Zb %= Df x ∆Zo%

Znając obecny poziom zysku operacyjnego, poziom dźwigni finansowej i planowany procentowy przyrost zysku operacyjnego możemy ustalić przewidywaną kwotę przyrostu zysku brutto (przed opodatkowaniem) następująco:

∆Zb = Df x ∆Zo% x Z0

Poziom dźwigni finansowej maleje im bardziej firma oddala się od progu rentowności. Gdy margines bezpieczeństwa jest niski, to poziom dźwigni finansowej jest wysoki.

W progu rentowności poziom dźwigni finansowej, podobnie, jest nieokreślony, ponieważ zysk operacyjny wynosi zero. Jeśli firma jest bardzo blisko progu rentowności to każdy procent zmiany wolumenu sprzedaży może mieć znaczący wpływ na zysk brutto. Gdy firma oddala się od progu rentowności margines bezpieczeństwa wzrasta, ale dźwignie operacyjna i finansowa zmniejszają się.

Dźwignia operacyjna jest odwróconą formułą marginesu bezpieczeństwa:

Do x Mb= 1

Istnieje wobec tego pomiędzy nimi zależność odwrotnie proporcjonalna tzn. że jeśli margines bezpieczeństwa wzrasta, to dźwignia operacyjna maleje i odwrotnie.

Poziom dźwigni operacyjnej maleje im bardziej firma oddala się od progu rentowności. Gdy margines bezpieczeństwa jest niski, to poziom dźwigni operacyjnej jest wysoki.

W progu rentowności poziom dźwigni finansowej, podobnie, jest nieokreślony, ponieważ zysk operacyjny wynosi zero.

Dźwignia połączona

Dźwignia połączona jest iloczynem dźwigni operacyjnej i dźwigni finansowej, co można wyrazić wzorem:

Dp = Df x Do

Dźwignia finansowa i dźwignia operacyjna działają w jednakowym kierunku, ale nie są substytucyjne względem siebie, czyli wymienne.

Znając poziom dźwigni operacyjnej i dźwigni finansowej i oraz planowany procentowy przyrost sprzedaży produktów można  ustalić przewidywaną kwotę przyrostu zysku brutto następująco:

∆Zb% = Dp x ∆P%

Natomiast znając obecny  poziom dźwigni połączonej, kwotę zysku brutto i planowany procentowy przyrost zysku operacyjnego możemy ustalić przewidywaną kwotę przyrostu zysku brutto następująco:

∆Zb = Dp x ∆P% x Zb

Dźwignia połączona i dźwignia finansowa wpływają dokładnie w tym samym stopniu na zysk brutto i zysk netto, czyli stopa podatku dochodowego nie ma wpływu na działanie dźwigni.

Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Rachunkowość zarządcza » Dźwignia operacyjna oraz dźwignia finansowa i połączona

Zaloguj się, aby zagłosować