Przyczyny i przebieg kryzysu walutowego w Brazylii

Wkrótce po kryzysie rosyjskim Itamar Franco, gubernator stanu Minas Gerais, ogłosił 7 stycznia 1999 r. jednostronne moratorium na spłatę długów stanowych wobec skarbu państwa. Co postawiło pod znakiem zapytania zdolność Brazylii do wdrożenia programu oszczędnościowego (uzgodnionego z MFW), a tym samym wywołało nerwowość na giełdach i rynkach walutowych.

13 stycznia 1999 r. gubernator Banku Centralnego Brazylii (BCB) Gustavo Franco podał się do dymisji. Jego następca, Francisco Lopes, ogłosił natychmiast zmianę polityki kursu walutowego, polegającą na poszerzeniu pasma wahań kursowych z 1,20-1,215 reala za 1 dolara, do 1,20-1,32 reala za dolara. Jeszcze tego samego dnia real spadł do granicy pasma.

Wkrótce potem inwestorzy zagraniczni całkowicie stracili zaufanie do reala. Nastąpiło gwałtowne wycofywanie kapitału z Brazylii. Między 11 a 18 stycznia 1999 r. real utracił 30% wartości. 18 stycznia BCB zdecydował się na wprowadzenie płynnego kursu brazylijskiej waluty. Władze kraju zrezygnowały z posługiwania się stałym kursem wymiany i powierzyły losy planu stabilizacyjnego polityce monetarnej i fiskalnej. Rząd dalej też realizował program prywatyzacji, który miał przynieść w 1999 r. dochody rzędu 15 miliardów dolarów. Zaprosił też Międzynarodowy Fundusz Walutowy do otwarcia swojego biura przy Banku Centralnym Brazylii.

Rezygnacja Gustava Franco z funkcji gubernatora BCB pociągnęła za sobą nie tylko spadek kursu reala, ale również spadek indeksu na giełdzie Ibovespa w Sao Paulo o ponad 10%.  14 stycznia indeks spadł o ko10%. Ogłoszenie 18 stycznia decyzji o uwolnieniu reala zostało dobrze przyjęte przez rynek i wskaźnik giełdowy Bovespa podskoczył 0 33%, odrabiając straty z całego tygodnia.

Dokonane reformy (w tym zniesienie indeksacji płac) "uodporniły" gospodarkę brazylijską do tego stopnia, że szok podewaluacyjny trwał krótko. Dewaluacja poprawiła konkurencyjność brazylijskiego eksportu i ożywiła wzrost gospodarczy. Wysokie bezrobocie sprawiło jednak, że nie doszło do wyraźnego wzrostu zagregowanego popytu, w związku z czym nie nastąpił skokowy wzrost inflacji, mimo 50-procentowej deprecjacji reala. Po raz
kolejny przemysł brazylijski wykazał się dużą umiejętnością substytucji importu. Firmom prywatnym udało się nie przerzucić wyższych kosztów na konsumentów a także zwiększył się napływ inwestycji bezpośrednich.

Kryzys brazylijski był w pewnym stopniu podobny do meksykańskiego z roku 1994. W obu krajach sytuacja polityczna była bardzo niepewna. W Meksyku zamordowanie kandydata na prezydenta L.D. Colosia miały istotny wpływ na sytuację gospodarczą i zachowanie obcych inwestorów. W Brazylii wprawdzie F.H. Cardoso wygrał ponownie wybory prezydenckie w 1998 r., ale nie udało mu się przekonać Kongresu do konieczności przeprowadzenia szeregu fundamentalnych i koniecznych reform strukturalnych.

Istnieje jednak dość istotna różnica między tymi krajami. Meksyk próbował bronić swojej waluty przez znacznie dłuższy czas, doprowadzając w konsekwencji do wyczerpania swoich rezerw walutowych. Brazylia zachowała znaczną część swoich rezerw i tym samym nie pozostała zupełnie bezbronna. Z kolei, gorsza sytuacja Brazylii wynikała stąd, że w przeciwieństwie do Meksyku miała poważne kłopoty z deficytem budżetowym.

Kryzys brazylijski był także wyraźnie odmienny od kryzysów w krajach azjatyckich. Nadmierna konsumpcja w Malezji i Tajlandii, korupcja w Malezji, nieefektywny system bankowy w Korei Południowej, załamanie na rynku nieruchomości w Hongkongu - to były cechy charakterystyczne dla kryzysów, które wydarzyły się w Azji Południowo-Wschodniej w roku 1997. Zasadniczo odmienna była również sytuacja w zadłużeniu przedsiębiorstw. W Brazylii długi przedsiębiorstw prywatnych stanowiły tylko 41% PKB, natomiast w Korei Południowej 193% PKB, a w Indonezji 128% PKB. Wynikało to po części z tego, że stopa procentowa w Brazylii była przez długie lata prohibicyjnie wysoka, a także z tego, że rynki międzynarodowe dopiero od czasów Planu Real zaczęły udzielać kredytów firmom brazylijskim.

Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Finanse międzynarodowe » Przyczyny i przebieg kryzysu walutowego w Brazylii

Zaloguj się, aby zagłosować