Teoria kosztów transakcyjnych

Teoria kosztów transakcyjnych (Transaction Cost Economics, TCE) to teoria ekonomiczna, która została opracowana głównie przez amerykańskiego ekonomistę Olivera Williamsona. Teoria ta skupia się na analizie kosztów, jakie ponoszą przedsiębiorstwa i jednostki gospodarcze w wyniku realizacji transakcji na rynku.

Główne założenia i elementy teorii kosztów transakcyjnych

Transakcje jako źródło kosztów - Według tej teorii, transakcje ekonomiczne pomiędzy różnymi jednostkami (na przykład między firmami, dostawcami, odbiorcami) są zawsze obarczone pewnymi kosztami. Mogą to być koszty związane z negocjacjami, kontraktowaniem, nadzorem, kontrolą jakości, rozwiązywaniem sporów itp.

Zasada ograniczonego zaufania - Williamson wprowadził koncepcję "zasady ograniczonego zaufania", zakładając, że relacje gospodarcze są obarczone pewnym stopniem niepewności i ryzyka. Z tego powodu, jednostki podejmują decyzje oparte na ograniczonym zaufaniu do partnerów transakcyjnych.

Rodzaje kosztów transakcyjnych - Koszty transakcyjne dzielą się na trzy główne kategorie:
- Koszty poszukiwania informacji: Związane z gromadzeniem informacji przed zawarciem transakcji.
- Koszty negocjacji i kontraktowania: Związane z negocjacjami warunków transakcji i tworzeniem kontraktów.
- Koszty monitorowania i egzekwowania: Związane z nadzorowaniem, kontrolą i egzekwowaniem przestrzegania umowy.

Teoria kosztów transakcyjnych podkreśla znaczenie instytucji w kształtowaniu transakcji ekonomicznych. Wprowadza pojęcie struktury własności i zakłada, że firmy powstają w celu minimalizacji kosztów transakcyjnych poprzez wewnętrzną hierarchię organizacyjną (hierarchię przedsiębiorstwa) w porównaniu z korzystaniem z rynku.

Modele kontraktów i integracji pionowej - Teoria ta analizuje, kiedy firmy decydują się na korzystanie z rynku, a kiedy wybierają integrację pionową (rozszerzanie działalności wewnętrznej firmy) w celu minimalizacji kosztów transakcyjnych.

Efektywność kontraktów i struktury własności - TCE bada różne formy kontraktów i struktury własności pod kątem ich efektywności w minimalizacji kosztów transakcyjnych w danym kontekście.

Teoria kosztów transakcyjnych jest szeroko stosowana w badaniach nad organizacją przedsiębiorstw, analizą rynku i podejmowaniem decyzji dotyczących struktury organizacyjnej. Stanowi ona istotne narzędzie do zrozumienia, dlaczego niektóre transakcje są realizowane wewnątrz przedsiębiorstw, a nie na otwartym rynku.

Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Rachunkowość zarządcza » Teoria kosztów transakcyjnych

Zaloguj się, aby zagłosować