Rachunek zysków i strat w rachunkowości finansowej

Analityczny obraz wykazanego w bilansie, w jednej pozycji jako 'wynik finansowy netto', wyniku działalności jednostki gospodarczej uzyskuje się w sprawozdaniu o nazwie rachunek zysków i strat. W rachunku zysków i strat – popularnie nazywanym także jako rachunek wyników – następuje rozwinięcie wyniku bilansowego.

Bilans, mimo swej dużej wartości poznawczej, zawiera wyłącznie wielkości zasobowe, a osiągnięty wynik działalności jest wykazywany jako ostateczny rezultat finansowy. Dlatego też w rachunku zysków i strat, stanowiącego niezbędne dopełnienie bilansu, ocena wyniku finansowego wymaga uzupełnienia o wielkości strumieniowe.

Rachunek zysków i strat obejmuje szereg operacji rachunkowych, które mają na celu ustalenie rodzaju i wielkości ostatecznego wyniku finansowego, jego elementów oraz kierunków i proporcji podziału. Działania te umożliwiają stopniowe dochodzenie do wyniku finansowego netto z całokształtu działalności jednostki gospodarczej w danym okresie obrachunkowym.

Podobnie jak w przypadku bilansu, rachunek zysków i strat sporządzany jest metodą netto. Polega ona na wykazywaniu w sprawozdaniu z wyników działalności ostatecznych kwot zysków i strat na poszczególnych rodzajach działalności oraz wyników nadzwyczajnych. Tak sporządzone sprawozdanie z zysków i strat daje syntetyczny obraz rezultatów działalności jednostki, lecz nie pozwala na zorientowanie się, jakie przyczyny złożyły się na osiągnięty wynik, tzn. jakie osiągnięto przychody i jakie poniesiono koszty w celu uzyskania tychże przychodów. Obowiązująca metoda netto jest jednak sprzeczna z zasadą niekompensowania przychodów i kosztów.

Jednostka gospodarcza może prowadzić różnego rodzaju działalność. Ze względu na potrzeby rachunku zysków i strat można dokonać podziału działalności na trzy rodzaje:
1) działalność operacyjną:
a) działalność operacyjną właściwą, nazywaną krótko działalnością operacyjną
b) pozostałą działalność operacyjną
2) operacje finansowe
3) operacje nadzwyczajne

Istota rachunku zysków i strat polega na tym, iż dla każdego z wyżej wymienionych rodzajów działalności ustala się przychody, którym przeciwstawia się koszty ich osiągnięcia, a ustalony rezultat koryguje się (zwiększa lub zmniejsza) o zyski i straty nadzwyczajne. W efekcie tej korekty otrzymuje się wynik finansowy (zysk lub stratę) brutto, a po jego pomniejszeniu o obowiązkowe obciążenia, otrzymuje się wynik finansowy (zysk lub stratę) netto.

Rachunek wyników jednostki można ogólnie określić, jako syntetyczne zestawienie (w ujęciu wartościowym) takich elementów składających się na wynik finansowy netto jednostki, jak:  
A – Przychody ze sprzedaży produktów (towarów, materiałów) i koszty dotyczące sprzedaży produktów (towarów, materiałów),                    
B – Pozostałe przychody operacyjne i pozostałe koszty operacyjne,
C – Przychody i koszty finansowe,
D – Zyski nadzwyczajne i straty nadzwyczajne,
E – Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego.

Algebraiczna suma tychże różnic po uwzględnieniu grupy E, a więc podatku dochodowego od osób prawnych oraz innych obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego, stanowi wynik finansowy netto (zysk netto), który podlega podziałowi, względnie jeśli jest to strata netto – wymaga pokrycia.

W obowiązującym obecnie ujęciu rachunku zysków i strat, wyróżnić można segmenty pozwalające ustalić pięć kategorii wyniku finansowego. W rachunku zysków i strat eksponowany jest fakt oddzielenia poszczególnych rodzajów działalności, wpływających na wynik finansowy przedsiębiorstwa ze względu na różnorodność form powiązań przedsiębiorstwa z rynkiem.

Działalność gospodarcza, która stanowi podstawę funkcjonowania przedsiębiorstwa, oddzielona jest od sytuacji nadzwyczajnych, często niezależnych od przedsiębiorstwa. Z kolei w ramach działalności gospodarczej następuje rozgraniczenie działalności operacyjnej od działalności finansowej.

Na kształtowanie się wyniku finansowego przedsiębiorstwa mają bowiem wpływ wyniki na poszczególnych tych działalnościach. Wzrost lub spadek zysku netto wiąże się ze zmianami poszczególnych rodzajów wyników finansowych oraz czynników na nie oddziałujących.

Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Rachunkowość finansowa » Rachunek zysków i strat w rachunkowości finansowej

Zaloguj się, aby zagłosować