Funkcje finansów publicznych

Funkcje finansów publicznych to m.in.:

1. Funkcja alokacyjna (fiskalna) istota tej funkcji sprowadza się do tego, że finanse publiczne są narzędziem alokacji zasobów w gospodarce rynkowej. Alokacja tychże zasobów dokonuje się w związku z dwojakiego rodzaju zadaniami przypisanymi państwu, a są nimi: zadania publiczne i zadania społeczne.
Pojęcie alokacji zasobów oznacza, że organy publiczne za pomocą przepływów pieniężnych w postaci dochodów i wydatków publicznych mogą wpływać na alokację zasobów w gospodarce, tj. alokację czynników wytwórczych (surowców, materiałów, potencjału ludzkiego) i wytworzonych dóbr materialnych dążąc do ich optymalnego wykorzystania.

Funkcja ta nie odnosi się wyłącznie do aspektu związanego z pozyskiwaniem środków. Stara się ona również wskazać źródła skąd można czerpać środki w taki sposób, aby nie były one uciążliwe a nawet szkodliwe dla samego źródła tych dochodów czy też dla podmiotu dysponującego tymi dochodami.
Przykładem takiej sytuacji może być zdarzenie, obciążenia podatkami przedsiębiorstw czy ludności. Działanie takie zmniejsza możliwość konsumowania oszczędzania oraz inwestowania przez te podmioty, daje natomiast finansową podstawę do alokacji omawianych zasobów przez państwo lub samorząd terytorialny w związku z przypisanymi im zadaniami. Bardzo często celem jest nie tylko zgromadzenie tych środków, lecz również podjecie interwencji państwa mającej doprowadzić do podjęcia wyznaczonego przez państwo zachowania lub jego zmiany przez podmiot obarczony ciężarem świadczeń pieniężnych. To samo spostrzeżenie należy również odnieść do wydatkowania środków pieniężnych.

2. Funkcja redystrybucyjna (rozdzielcza) Jej cel sprowadza się do korygowania dochodów podmiotów gospodarujących ukształtowanych przez procesy rynkowe. Korzystając z transferów budżetowych można redukować lub uzupełniać dochody podstawowe, kształtując tym samym fundusze nabywcze omawianych podmiotów.
Mechanizm redystrybucji obejmuje gromadzone w ramach funduszy publicznych dochody, szczególnie w postaci podatków, obciążających podmioty działalności gospodarczej oraz ludność, opłat za świadczone usługi publiczne, składek na rzecz instytucji publicznych, a także dochody zwrotne obejmujące zaciągane przez państwo i inne związki publicznoprawne kredyty i pożyczki. Wydatki na cele rozwoju gospodarczego, na działalność oświatową socjalną i kulturalną, ochronę zdrowia i administrację publiczną, wymiar sprawiedliwości, obronę narodową oraz obsługę długu publicznego. Na podstawie powyższego można stwierdzić, że funkcja redystrybucyjna sprowadza się z jednej strony do gromadzenia pieniężnych środków publicznych, a następnie ich wydatkowania zapewniając tym samym proces redystrybucji budżetowej.
Mechanizm funkcji redystrybucyjnej polega na zapewnieniu podmiotom publicznym możliwości bezpośredniego uczestnictwa w podziale PKB, oraz pośredniego oddziaływania na ten podział.
Pierwsza sytuacja przejawia się tym, że środki publiczne gromadzone w funduszach publicznych są przeznaczana na zakup produktów i wypłatę wynagrodzeń za pracę w sferze gospodarki publicznej.
Z drugą sytuacja mamy do czynienia poprzez obustronne transfery pieniężne między funduszami publicznymi a podmiotami działalności gospodarczej nabywającymi produkty i zatrudniającymi pracowników.

3. Funkcja stabilizacyjna jej istota polega na wykorzystywaniu dochodów i wydatków budżetowych do oddziaływania na sytuację społeczno-gospodarczą kraju, a zwłaszcza za pomocą przepływów budżetowych, dąży ona do przywrócenia naruszonej równowagi, przeciwdziałania załamaniom koniunktury gospodarczej, zapobiega inflacji itd.; Trudności i negatywne skutki, jakie powstają w związku z wykorzystywaniem funkcji alokacyjnej i redystrybucyjnej finansów publicznych mogą być częściowo złagodzone przez wykorzystanie finansów publicznych
do stabilizowania gospodarki rynkowej. Stabilizacyjne oddziaływania finansów publicznych mogą być różne. Wykorzystuje się m.in.:
- podatki, które umożliwiają sfinansowanie procesów alokacji dóbr publicznych i społecznych są narzędziem redystrybucji dochodów. Funkcja ta ma zastosowanie również przy stabilizacji cyklu koniunkturalnego.
- wydatki.

Stabilizacyjne działanie podatków polega na tym, że w okresie nadmiernego wzrostu gospodarczego, którego bezpośrednim skutkiem jest wzrost dochodów, progresja podatkowa hamuje nadmierną aktywność gospodarczą, co ogranicza amplitudę wahań cyklu koniunkturalnego. Natomiast w okresie osłabienia aktywności gospodarczej dochody spadają, co zmniejsza obciążenie podatkowe i zachęca do inwestowania i tworzenia nowych miejsc pracy.

Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Finanse publiczne » Funkcje finansów publicznych

Zaloguj się, aby zagłosować