Typy bezrobocia i ich klasyfikacja

Bezrobocie jest zjawiskiem, którego na gruncie ekonomii nie da się zdefiniować w sposób jednoznaczny.

W zależności od warunków, na jakich osoby zdolne do pracy i poszukujące pracy byłyby gotowe ja podjąć, należy rozróżnić bezrobocie dobrowolne i przymusowe.
Bezrobocie dobrowolne występuje w sytuacji, kiedy poszukujący pracy podjęliby ja jedynie przy wyższym poziomie plac realnych aniżeli aktualnie oferowanym, natomiast przy danym poziomie tych plac, nie wyrażają zgody na zatrudnienie.
Zjawiskiem przeciwnym jest bezrobocie przymusowe, które przedstawia sytuacje, w której poszukujący pracy nie mogą jej uzyskać, mimo iż przy danym poziomie plac realnych chcieliby ja podjąć.

Z powyższego podziału wynika, ze o uznaniu bezrobocia za dobrowolne, decyduje każdorazowo ocena opłacalności podjęcia pracy przez bezrobotnego.
Rodzaje bezrobocia można podzielić zarówno ze względu na przyczyny, jak i na formy, w których to zjawisko występuje.

Biorąc pod uwagę przyczyny występowania zjawiska bezrobocia należy wyróżnić:
- Bezrobocie frykcyjne, które wiąże się z naturalna płynnością siły roboczej, możliwa dzięki pełnej swobodzie zmiany miejsca pracy i wyboru stanowiska pracy. W dynamicznie rozwijającej się gospodarce często pojawiają się niedopasowania miedzy wolnymi miejscami pracy przez pracowników. Rezultatem tych procesów jest pojawianie się pewnej liczby wolnych miejsc pracy i osób bezrobotnych. Przyczyna jest tutaj niedostatecznie szybki przepływ informacji pomiędzy pracownikiem a pracodawca. Musi, zatem upłynąć dostateczny czas zanim bezrobotny znajdzie oczekujące na niego miejsce pracy. Decyzja o zwolnieniu z pracy w celu znalezienia innego zajęcia powoduje sam pracownik, natomiast czas poszukiwania nowego miejsca pracy jest stosunkowo krotki .
Bezrobocie frykcyjne stanowi minimalne, możliwe bezrobocie w gospodarce wolnorynkowej. Stan bezrobocia na tym poziomie oznacza w praktyce występowanie pełnej równowagi na rynku pracy.
Bezrobocie frykcyjne może pełnić pozytywna role jako czynnik elastyczności rynku pracy, hamowania nadmiernego wzrostu plac i umacniania dyscypliny pracy .

- Bezrobocie strukturalne, które jest rezultatem rozbieżności struktury podaży siły roboczej do struktury popytu na sile robocza, ze względu na posiadane kwalifikacje, wykształcenie, zawód czy miejsce zamieszkania. Wynika ono także z niedopasowania kwalifikacji pracowników do nowej technologii i braku kompetencji, trudności w dostosowaniu się do zmian systemu produkcyjnego. Ten rodzaj bezrobocia może mieć charakter dosyć trwały, ponieważ jego likwidacja wiąże się zazwyczaj ze zmiana zawodu, kwalifikacji czy tez miejsca zamieszkania.

- Bezrobocie cykliczne, zwane również koniunkturalnym, związane jest z cyklem gospodarczym. Fazom ożywienia i rozkwitu koniunktury gospodarczej towarzyszy mniejsze bezrobocie, natomiast fazom recesji i depresji – większe. Powstaje ono w sytuacji, kiedy popyt globalny maleje, a ceny i place nie przystosowują się dostatecznie szybko, aby mogło być przywrócone pełne zatrudnienie.
Bezrobocie cykliczne jest najważniejszym rodzajem bezrobocia, dlatego stanowi ciągły przedmiot analiz ekonomistów i polityków.

- Bezrobocie technologiczne wynikające z wprowadzenia substytucyjnego postępu technologicznego i technicznego, który powoduje ogólny spadek zapotrzebowania na prace żywa lub zmniejsza to zapotrzebowanie w przekroju określonych zawodów, zastępując prace człowieka przez zastosowanie maszyn i automatów. Bezrobocie to może mieć charakter trwały lub tylko przejściowy, w zależności od możliwości przekwalifikowania się wolnej siły roboczej.

- Bezrobocie sezonowe - uwarunkowane jest zwykle pora roku i zmianami pogodowymi. Głownie występuje w zakładach pracy sezonowej, na przykład w budownictwie, rolnictwie oraz w niektórych branżach Przemyślu spożywczego. Sezonowy charakter ma również bezrobocie absolwentów, których wejście na rynek pracy dokonuje się stopniowo i związane jest z terminem zakończenia nauki w szkole.
Bezrobocie sezonowe zazwyczaj jest mniejsze w lecie, natomiast większe zima.
Rozpatrując bezrobocie ze względu na formy jego występowania, należy wyróżnić :

- Bezrobocie krótkookresowe jest to okres pozostawania bez pracy nieprzekraczający trzech miesięcy;
- Bezrobocie średniookresowe jest to okres od trzech do dwunastu miesięcy pozostawania bez pracy;
- Bezrobocie długookresowe obejmuje okres dłuższy niż dwanaście miesięcy pozostania bez pracy. Bezrobocie to może przekształcić się w bezrobocie długotrwale, ze względu na to, iż im dłuższa przerwa w pracy, tym mniejsze szanse na ponowne jej uzyskanie. Rosnące wymagania pracodawców, zmiany techniki i organizacji pracy, konieczność podnoszenia kwalifikacji lub zmiany zawodu, nie sprzyjają skracaniu okresu pozostawania bez pracy. Taka sytuacja prowadzi do tego, ze ewentualni kandydaci, ze względu na dezaktualizacje swoich wiadomości i doświadczeń, staja się mało interesujący dla pracodawcy.
- Bezrobocie chroniczne (długotrwale) obejmuje, jako zjawisko trwale, określone grupy ludności, na przykład młodzież, kobiety oraz osoby po przekroczeniu pewnej granicy wieku.
- Bezrobocie globalne (powszechne, międzynarodowe) w zależności od obszaru, na którym w danym okresie występuje, może być krajowe, regionalne lub lokalne.
- Bezrobocie całkowite zwane pełnym, obejmuje cały czas pracy (dzień, tydzień, miesiąc). Jego przeciwieństwem jest bezrobocie częściowe, obejmujące tylko część CSU pracy.
- Bezrobocie jawne, czyli objęte oficjalna statystyka.
- Bezrobocie ukryte, utajone, znajduje się poza statystyka. Może być ono zarówno całkowite, jak i częściowe. Bezrobocie częściowe w tej sytuacji polega na niepełnym wykorzystaniu czasu pracy i stanowi zazwyczaj konsekwencje nadmiernego zatrudnienia.

Jesteś tutaj: Kompendium ekonomii » Makroekonomia » Typy bezrobocia i ich klasyfikacja

Zaloguj się, aby zagłosować